စစ်ကောင်စီ ကျင်းပမည့် ရွေးကောက်ပွဲဟာ မြန်မာနိုင်ငံအတွက် အကျိုးဖြစ်နိုင်မလား?

နိဒါန်း

မြန်မာနိုင်ငံ၏ ဗြိတိသျှမသိမ်းပိုက်မီ သမိုင်းနဲ့ ပက်သက်ပြီး မြန်မာနိုင်ငံသားများအကြား အမြင်မတူညီမူ့ များစွာ ရှိသော်လည်း ယနေ့မြန်မာနိုင်ငံတော်သည် ၁၉၄၇ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၂ရက်နေ့တွင် ချုပ်ဆိုသော ပင်လုံစာချုပ်မှ ဆင်းသက်လာသည်ကိုမူ အများစုက လက်ခံသဘောတူကြပါသည်။ ပင်လုံစာချုပ်ကို အခြေခံကာ ၁၉၄၇ခုနှစ် ဧပြီလ ၉ရက်နေ့တွင် ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပခဲ့ပြီး ဖက်ဆစ်ဆန့်ကျင်ရေး ပြည်သူ့လွတ်လပ်ရေး အဖွဲ့ချုပ်ပါတီ (AFPFL) မှ အနိုင်ရသောကြောင့် ပါတီဥက္ကဌ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းသည် နိုင်ငံတော်၏ ခေါင်းဆောင် ဖြစ်လာပါသည်။ သို့သော် ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းသည် ၁၉၄၇ခုနှစ် ဇူလိုင်၁၉ရက်နေ့တွင် လုပ်ကြံခံရသောကြောင့် သူ့နေရာကို ဦးနုမှ ဆက်လက် တာဝန်ယူခဲ့ပါသည်။ ဦးနုသည် ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း ရေးဆွဲခဲ့သော ဖွဲ့စည်းပုံဥပဒေမူကြမ်းကို ရှေ့နေဦးချမ်းထွန်း ရေးဆွဲထားသည့် တစ်ပြည်ထောင်စုစနစ်ကို အခြေခံသည့် ဖွဲ့စည်းပုံဥပဒေဖြင့် အစားထိုးခဲ့ပါသည်။ ထိုဖွဲ့စည်းပုံဥပဒေသည် မြန်မာနိုင်ငံ လွတ်လပ်ရေး ရပြီးနောက်ပိုင်းတွင် နိုင်ငံတော်၏ ဖွဲ့စည်းပုံဥပဒေ ဖြစ်လာကာ ဗိုလ်ချုပ်နေဝင်း၏ အာဏာမသိမ်းခင် ၁၉၆၂ခုနှစ် မတ်လ ၂ရက်နေ့အထိ ကျင့်သုံးခဲ့ပါသည်။ ထိုနောက်ပိုင်းတွင် စစ်တပ်မှ ပြဌာန်းထားသည် ၁၉၇၄ဖွဲ့စည်းပုံဥပဒေနှင့် ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံဥပဒေများ ပေါ်ပေါက်ခဲ့ပါသည်။ သို့သော် ဤစာတမ်းတိုတွင် ၁၉၄၇ ဖွဲ့စည်းပုံနှင့် ၂၀၀၈ခုနှစ် ဖွဲ့စည်းပုံအောက်တွင် ကျင်းပခဲ့သော ရွေးကောက်ပွဲ (၇)ပွဲကိုသာ လေ့လာသုံးသပ်တင်ပြမှာ ဖြစ်ပါသည်။

စကစခေါင်းဆောင်မင်းအောင်လှိုင်နှင့် စစ်အရာရှိများ

၂။ မဲမပေးနိုင်မူ့များနဲ့ ပြည်နှက်နေသော မြန်မာ့နိုင်ငံရေး

ဒီမိုကရေစီစနစ်၏ အရေးကြီးဆုံးသည် တရားမျှတပြီး လွတ်လပ်စွာ ပြည်သူများမှ ခေါင်းဆောင်များကို ရွေးကောက်တင်မြှောက်ခြင်း ဖြစ်ပါသည်။ သို့သော် ဤကဲ့သို့သောအခြေအနေများကို  မြန်မာနိုင်ငံတနိုင်ငံလုံးတွင် လုံလုံလောက်လောက် မရှိနေခြင်းကို သမိုင်းအထောက်အထားအရ ရှင်းလင်းစွာ တွေ့မြင်နိုင်ရသည်။ ဥပမာ ၁၉၄၇ဖွဲ့စည်းပုံကို အခြေခံကာ ကျင်းပပြုလုပ်သည့် ၁၉၄၇ ရွေးကောက်ပွဲသည် ဗမာလူမျိုးများ နေထိုင်သော မြေပြန့်ဒေသတွင်သာ ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပခဲကြသလို၊ ၁၉၅၁ ရွေးကောက်ပွဲသည်လည်း ပြည်တွင်းစစ်ကြောင့် မဲပေးနှုန်း ၁၈.၅ ရာခိုင်နှုန်းသာ ရှိခဲ့ပါသည်။ ထို့အပြင် ၁၉၅၆ ရွေးကောက်ပွဲတွင် မဲပေးရန် စာရင်တင်သွင်းသူဦးရေသည် သိန်း ၇၄ ကျော်ခဲ့ပေမယ့်၊ အမှန်တကယ် မဲပေးခဲ့သည်မှာ သိန်း၃၈ကျော်သာရှိခဲ့ပါသည်။ ထို့အပြင် စစ်တပ် စိတ်ကြိုက် ရေးဆွေးထားသည့် ၂၀၀၈ခုနှစ် ဖွဲ့စည်းပုံဥပဒေကို အခြေခံကာ ကျင်းပသည့် ရွေးကောက်ပွဲများကို လေ့လာမည်ဆိုပါကလည်း ရွေးကောက်ပွဲ မကျင်းပနိုင်မူ့များ (ဝါ) မဲမပေးနိုင်မူ့များ ဆက်လက်ရှိသည်ကို တွေ့ရှိရပါသည်။ ဥပမာ ၂၀၁၀ ရွေးကောက်ပွဲတွင် တနိုင်ငံလုံး၏ မဲဆန္ဒနယ် ၁၁၇၁ အနက်  ၁၁၅၄ ခုတွင်သာ ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပနိုင်သလို၊ ၂၀၁၅ရွေးကောက်ပွဲတွင်လည်း မဲဆန္ဒနယ် ၂၁ခုတွင် ရွေးကော်က်ပွဲ မလုပ်နိုင်ခဲ့သည်။ ထို့နည်းတူ ၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲတွင်လည်း မဲဆန္ဒနယ် ၁၁၇၁အနက် ၁၁၁၇နယ်တွင်သည် ရွေးကောက်ပွဲတွင် ကျင်းပနိုင်ခဲ့ပါသည်။ ဤကဲ့သို့သော အခြေအနေများကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံတွင် ကျင်းပသော ရွေးကောက်ပွဲ (၆ကြိမ်)သည် ပြည်တွင်းနိုင်ငံရေး အခြေအနေများကြောင့် မဲဆန္ဒနယ်အားလုံးတွင် ကျင်းပနိုင်ခြင်း မရှိကြောင်းကို တွေ့ရှိရပါသည်။ တနည်းဆိုရလျှင် ပြည်သူအားလုံး မဲမပေးနိုင်ခဲ့သော်လည်း ရွေးကောက်ပွဲတွင် အနိုင်ရသူသည် တရားဝင်မူ့ ရခဲ့ကြကြောင်း ထူးခြားစွာ တွေ့ရှိရပါသည်။

၃။ စစ်တပ်နှင့် ရွေးကောက်ပွဲ

လွတ်လပ်ရေးရပြီးခါစတွင် မြန်မာနိုင်ငံတွင် မျိုးချစ်စစ်သားနှင့် ကြေးစားစစ်သားဟူ၍ နှစ်မျိုးရှိသည်ဟု ဆိုကြပါသည်။ သို့သော် ဤသတ်မှတ်ချက်သည် ဂျပန်နိုင်ငံမှ စစ်ပညာသင်ကြားသည့် ရဲဘော်သုံကျပ်ကို အခြေခံသော မြန်မာစစ်တပ်၏ သတ်မှတ်ချက်ဖြစ်ပါသည်။ ၎င်းတို့အမြင်တွင် သူတို့နဲ့မတူသော တိုင်းရင်းသား စစ်သားများကို ကြေးစားစစ်သားဟု မြင်ကြသည်။ ဤကဲ့သို့သော သတ်မှတ်ချက်သည် စစ်တပ်၏ အာဏာသိမ်းမူ့နောက်ပိုင်းတွင် မြန်မာနိုင်ငံရေးတွင် သန္ဓတည်ခဲ့ပါသည်။ အဓိပ္ပာယ်ကတော့ ယခင်က မျိုးချစ်စစ်တပ်ဟု နာမည်ခံထားသော မြန်မာစစ်တပ်သည် နောက်ပိုင်းသည် သူတို့ ပါဝင်မှ နိုင်ငံတော်သည် တိုးတက်မည်။ သူတို့သည်သာ နိုင်ငံတော်ကို ကာကွယ်သူဟု ထင်မြင်ကြကာ သူတို့နဲ့ အမြင်မတူသော တိုင်းရင်းသားများနှင့် ဒီမိုကရေစီအရေးလှုပ်ရှားသူများကို သတ်ဖြတ်ချေမှုန်း တွန်းလှန်းခဲ့ကြပါသည်။ ဥပမာ ၁၉၆၂ခုနှစ် မတ်လ ၂ရက်၏ ဗိုလ်ချုပ်နေဝင်းသည် ဝန်ကြီးချုပ်ဦးနုနှင့် နိုင်ငံရေးခေါင်းဆောင်းများမှ ဖက်ဒရယ်အရေး ဆွေးနွေးနေကြသည်ကို နိုင်ငံတော်ကို အဖြာဖြာကွဲစေမည့် စနစ်ကို ဆွေးနွေးသည်ဟု ဆိုကာ အာဏာသိမ်းခဲ့ပါသည်။ ထို့ကဲ့သို့သော အခြေအနေများကို ၁၉၈၈ခုနှစ်နှင့် ၂၀၂၁ခုနှစ်တွင်လည်း ထပ်မံတွေ့ရှိရပါသည်။

၁၉၉၀ခုနှစ်နောက်ပိုင်း ‘စည်းကမ်းရှိသော ဒီမိုကရေစီ’ သည် စစ်တပ်၏ နိုင်ငံတော်တည်ဆောက်ရေး လမ်းစဥ်ဖြစ်ပါသည်။ သို့သော် စည်းကမ်းရှိသော ဒီမိုကရေစီသည် စစ်တပ်မှ သတ်မှတ်ထားသော စည်းကမ်းအောက်တွင် တိုင်းပြည်သည် နေရမည်ဆိုသည့် အဓိပ္ပယ် ဖြစ်ပါသည်။ ထို့အချက်ကို အခြေခံပြီး ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံရေးဆွဲသောကြောင့် ဖွဲ့စည်းပုံ၏ ၂၅ရာခိုင်နှုန်းသည် စစ်တပ်မှ နေရာရရှိခြင်း ဖြစ်ပါသည်။ ထိုကဲ့သို့သော စစ်တပ်၏ အယူအဆများကို ပြည်သူများက မျက်မြင်ကိုယ်တွေ့ ခံစားနေရချိန်၊ ၂၀၁၅ခုနှစ်တွင် အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် (NLD) မှ ပြည်ထောင်စုလွတ်တော်တွင် မဲဆန္ဒနယ် ၄၉၆အနက် ၃၉၀နေရာတွင် အနိုင်ရကာ အစိုးရဖြစ်လာပါသည်။ ထို့ကြောင့် စစ်တပ်သည် ၁၉၆၂ခုနှစ်နောက်ပိုင်းတွင် ပထမဆုံး ပြည်သူ့ အစိုးရ၏ ဦးဆောင်ခြင်းကို ခံခဲ့ရပါသည်။ NLD အစိုးရလက်ထက်တွင် ဖွဲ့စည်းပုံပြင်ဆင်ရန် အဆိုပြုချက်များကြောင့် စစ်တပ်နှင့် အစိုးရအကြား တင်းမားမူ့ ပြင်းပြင်းထန်းထန်း ရှိခဲ့ပါသည်။ ထိုကဲ့သော အာဏာဆုံးရှုံးမူ့ကြောင့် တခြားပါတီ၏ ဦးဆောင်ခြင်း ခံရသည်ကို စစ်တပ်မှ မလိုလားသည့်အချိန်တွင် ကျင်းပသော ၂၀၂၀ခုနှစ် ရွေးကောက်ပွဲတွင် ပြည်ထောင်စုလွတ်တော် ထိုင်ခုံ ၄၉၆အနက် ၃၉၆ ကို NLD အစိုးရမှ ထပ်မံအနိုင်ရရှိခဲ့ပါသည်။ ဤကဲ့သို့ အနိုင်ရရှိမူ့ကြောင့် စစ်တပ်သည် သူတို့ မလိုလားသော ပါတီမှ နိုင်ငံတော်ကို ဦးဆောင်ခြင်းကို လက်မခံနိုင်သောကြောင့် ရွေးကောက်ပွဲကို အကြောင်းမရှိ အကြောင်းရှာကာ မဲမသာမူ့ရှိသည့်ဟူသော အကြောင်းပြချက်ဖြင့် ၂၀၂၁ခုနှစ် ဖေဖေါ်ဝါရီလတွင် အာဏာသိမ်းခဲ့ပါသည်။

နိဂုံး

အထက်တွင် ဖော်ပြသည့်အတိုင်း မြန်မာနိုင်ငံ၏ ခေတ်အဆက်ဆက်သော အစိုးရများသည် လွတ်လပ်ရေးရပြီး ယနေ့ချိန်ထိ ရွေးကောက်ပွဲများကို ပြည်တွင်းအနှံ့ မကျင်းပနိုင်ခဲ့ကြသည်ကို တွေ့ရှိရပါသည်။ ဤကဲ့သို့ အားနည်းချက်များစွာ ရှိခဲ့သော်လည်း ထိုရွေးကောက်ပွဲများတွင် အနိုင်ရသူသည် အစိုးရအဖြင့်တရားဝင်မူ့ ရရှိခဲ့သောကြောင့် ယနေ့အချိန်လိုမျိုးတွင်လည်း စစ်တပ်သည်လည်း သူတို့ထိန်းထားသည့် နေရာများတွင် ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပနိုင်လျှင် တရားဝင်မူ့ ပြန်ရမည်ဟု မျှော်မှန်းထင်ဟု သုံးသပ်ရပါသည်။ ထို့အပြင် စစ်တပ်သည် သူတို့သည်သာ နိုင်ငံတော် ကာကွယ်သူ၊ သူတို့နည်းသူတို့ဟန် မဟုတ်လျှင် ချေးမှုန်းသတ်ဖြတ် အာဏာသိမ်းတက်သည် အကျင့်ရှိနေသည်ကို အထက်တွင် ဖော်ပြသည့်အတိုင်း ၁၉၆၂ကနေ ၂၀၂၄ခုနှစ် မျက်မြင်တွေ့ရှိနိုင်ပါသည်။ ဤကဲ့သို့သော အခြေအနေများကြောင့် ၂၀၂၅ခုနှစ်တွင် စစ်တပ်မှ ကျင်းပပြုလုပ်မည့် ရွေးကောက်ပွဲသည် စစ်တပ်၏ အာဏာပြန်ရရေးဘက်ကို ဦးတည်ကြောင်း သုံးသပ်ရပါသည်။ တနည်းဖော်ပြရလျှင် မြန်မာနိုင်ငံတော်ကို ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီယူဆောင်ပေးနိုင်မည့် ရွေးကောက်ပွဲလည်း မဖြစ်နိုင်သလို၊ မြန်မာနိုင်ငံ၏ ပြသနာကို ဖြေးရှင်းပေးနိုင်ရေးထက် ပိုမို ရှုပ်ထွေးသောပြသနာများကို ယူဆောင်ပေးမည့် ရေးကောက်ပွဲဖြစ်မည်ဟု သုံးသပ်ရပါသည်။ ထို့ကြောင့် စစ်ကောင်စီ ကျင်းပမည့် ရွေးကောက်ပွဲကို အားပေးခြင်းသည် စစ်တပ်ကို တရားဝင်ကြောင်း အာဏာပေးသည့် လုပ်ရပ်ဖြစ်ကြောင့်နှင့် မြန်မာပြည်ကို သေတွင်းပို့မည့်လုပ်ရပ်ဖြစ်သည်ကို  သုံးသပ်ရင်း နိဂုံးချုပ်အပ်ပါသည်။

ကိုရီးယားလို ဖတ်ရန် => 군부가 주도하는 선거가 미얀마에 이익을 가져올 수 있는가?

Read More

군부가 주도하는 선거가 미얀마에 이익을 가져올 수 있는가?

I. 서론

   미얀마의 국가 정체성 형성에 영국 식민지 이전의 역사가 어떠한 영향을 미쳤는지에 대한 학계의 논의가 진행중임에도 불구하고, 대다수 학자들은 오늘날 미얀마의 국가 정체성이 1947년 2월 12일 체결된 핀롱 협정(Panglong Agreement)을 기점으로 형성되었다는 데 동의하고 있다. 이 협정을 바탕으로 같은 해 4월 9일에 미얀마 최초의 선거가 치러졌고, 이 선거에서 AFPFL (Anti-Fascist People's Freedom League) 이 승리하여 당 의장인 아웅산 장군(Bogyoke Aung San) 이 국가 지도자로 선출되었다. 하지만 아웅산 장군은 1947년 7월 19일 암살당하였고, 이후 그의 자리는 우 누(U Nu)가 이어받았다.

   우 누는 아웅산 장군이 제안한 헌법 초안을 변호사 찬 툰(Chan Htun) 이 작성한 단일국가 체제를 (unitary state) 기반으로 한 헌법으로 대체하였다. 이 헌법은 1948년 1월 4일 독립 이후부터 1962년 네 윈(Ne Win) 장군의 쿠데타 전까지 미얀마의 공식 헌법이었다. 이후 군부는 1974년 헌법과 2008년 헌법을 제정하였으며, 각각의 시기마다 정치적 통제를 강화하기 위한 수단으로 활용하였다. 이런 배경을 토대로 이글에서는 1974년 헌법 기반 선거는 일당제 선거였다는 점에서 제외하고, 1947년 헌법과 2008년 헌법에 따라 치러진 총 6차례의 선거[1]와 군부의 선거 전략이 오늘날 미얀마 정치에 미친 영향을 살펴본다.

미얀마 군부 지도자 민 아웅 흘라잉과 군인들 (Hein Htet/EPA)

II. 투표 불가능성과 정치적 불안정

   민주주의 체제에서 가장 중요한 요소는 공평하고 자유로운 선거를 통해 국민들이 전국에서 지도자를 선출하는 것이다. 하지만 미얀마의 경우, 역사적으로 이러한 이상이 실현된 사례는 드물었다. 예를 들면, 1947년 선거는 버마족이 거주하는 평야 지역에서만 실시되었으며, 그 외 지역은 배제되었다. 또한 1951년 선거에서는 내전의 영향으로 투표율이 18.5%에 불과했으며, 1956년 선거에서는 약 74만 명이 유권자로 등록했으나 실제 투표자는 약 38만 명에 그쳤다.

   그리고, 2008년 헌법에 따라서 75%의 의원만 선출 되 수 있었다. 헌법을 통해 치러진 3번의 선거에서도 내전과 민족 갈등 혹은 민주화운동으로 인해 일부 지역에서 선거가 실시되지 못했다. 예를 들어 선거는 2010년 선거에서는 1,171개 선거구 중 1,154개에서만 선거가 이루어졌으며, 2015년 선거에서는 약 600개 마을에 해당하는 21개 선거구에서 선거가 시행되지 않았다. 2020년 선거에서도 1,171개 선거구 중 1,117개에서만 투표가 진행되었다. 특히, 선거가 이루어지지 않은 지역은 민주주의와 자치권을 요구하며 저항했던 아라칸(Arakan) 주, 친주 (Chin), 카랜주 (Karen), 가친주 (Kachin), 샨(Shan) 와 바구 지역 (Bago Region) 이였다. 이부분에 볼 수 있는 것은 미얀마의 선거는 민주화 운동, 군부권력, 내전 및 민족 갈등으로 인해 전국적으로 시행되지 못했다는 것이다.

 III. 군부와 선거

   미얀마 군대는 독립 초기부터 애국 군대(patriotic army)와 용병 군대(mercenary army)로 구분되었다. 이는 일본군으로부터 훈련을 받은 타킨 30동지(30 Comrades)가 중심이 되어 만들어진 구분이었다. 이들은 자신들과 다른 민족 출신 군인을 용병으로 간주하며, "미얀마 군인만 (일분 출신들만) 이 미얀마를 지킬 수 있다"는 논리를 제시하였다. 이 개념으로 군대를 크게 설립한 후에는 미얀마 군대들은 자신들 만이 나라를 보호할 수 있다는 확신했다. 이런 상황 때문에 자신들과 입장이 다른 민족 혁명가 및 민주화 운동 세력을 강력하게 반대하는 것뿐만 아니라 탄압까지 했다. 예를 들면, 1962년 네 윈 장군은 총리인 우 누와 민족 지도자들이 연방제 체제를 논의하던 세미나를 “국가 분열을 초래할 행동” 이라고 해서 쿠데타를 합리화했다. 이와 유사한 사례는 1988년 8월 발생한 8888 민주화 항쟁과 2021년 군부 쿠데타에서도 확인된다.

   1990년 군부는 ‘훈련한 민주주의(Discipline Democracy)’라는 개념을 내세우며 자신들이 정한 체제 내에서만 민주주의가 허용될 수 있음을 발표하였다. 이러한 개념 바탕으로 2008년 헌법을 제정했기 때문에 2008 헌법에는 군부는 의회의 25% 의석을 자동으로 배정받았다. 군부가 제정했던 2008 헌법을 통해서 실시된 2015년 선거에서는 NLD(민족민주연맹) 가 총 496개 의석 중 390석을 차지하며 민간 정부가 출범하였고, 이는 군부가 1962년 이후 처음으로 민간 정부의 통제 아래 놓인 사례였다. 그러나 2015년부터 2020년까지 NLD 정부는 헌법 개정을 시도하며 군부와 심각한 갈등을 빚었다. 2020년 선거에서는 NLD가 다시 496개 의석 중 396석을 차지하며 승리했다. 이런 선거 결과 때문에 군대는 2015-2020년과 같은 상황처럼 자신들의 뜻대로 나라를 통제할 수 없을까 두려워했다. 이러한 배경에서 군대는 자신의 권력을 유지하기 위해 역사상 있었던 군부의 행동처럼 2020년 선거에 부정이 있었다고 증거 없이 비판하고, 2021년 2월 1일 쿠데타를 일으켰다. 한편적으로 말하자면, 군부의 뜻대로 나라를 설립하기 위해서 쿠데타를 일으킨 것이라고 할 수 있다.

IV. 결론

독립 이후 미얀마에서의 모든 선거가 전국적으로 시행되지 못했던 것처럼, 군부는 현재 자신들이 통제하는 지역에서만 선거를 하는 것이 정당성 (legitimacy) 을 인정 받기 위해서 충분하다고 보는 것으로 보인다. 그리고, 위에 살펴본 것처럼 군대는 자신들이 국가의 보호자임을 자처하며 자신들과 다른 입장을 가진 세력과 민주화 운동가들을 탄압해 왔는데, 이는 것을 1962년부터 2024년까지 사례를 통해 확인할 수 있다. 이런 역사적 증거가 보여주는 것은 군부가 실시하려 하는 2025년 선거는 군부 권력을 강화하기 위한 전략적인 선거이라는 것이다. 이러한 맥락에서 미얀마의 민주주의를 지지하는 사람들은 2025년 선거를 미얀마의 민주주의 성공을 위해 반대해야 한다.

(편집자: 이은정)

---

[1] 1947년 선거, 1951년 선거, 1956선거, 2010년 선거, 2015년 선거 와 2020년 선거를 말한다.

 

Read More

Nation Building Kong Iruah Ṭinak

 Biahmaiṭhi

Nation building le state building hi aa lo ngaimi le cawh a foi ngaimi an si. Nation building timi cu holh le ca, tuanbia le biaknak ah zapi ihrawmmi si lo ah zaran ihrawmmi “common identity” siloah “national identity” ser kha a si. A foinak in kan chim ahcun miphun sersiam kha a si. State building bal cu ram pakhat ser a si. Mifim pawl nih an chimmi zoh tikah acheu (Frtiz, Menocal & Cambari),  nih cun nation building timi cu miphun hmete (ethnic siloah tribe) tampi kha fonh i aa fonhmi vialte hna ca ah zapi i hrawm khawhmi sinak ser kha a si an ti. Acheu (Ovetibo, Solaru, Ogungabade), nih cun nation building cu ramdang pennak colony ti bantuk ruang ah a ṭhenmi miphun hna  fonh ṭhan kha a si an ti ve. Hi nation building kongkau ahhin hihi a dik bak i kan zulh awk a si timi vawleicung mi vialte hnatlakmi tahfung a um lo. Sihmansehlaw, zaran nih cohlanmi pakhat bal cu nation building timi cu tribal, ethnic sinak siloah clan sinak dirhmun nakin a ṭhangcho deuhmi le a ngan deuhmi sinak miphun sinak kha a si, an ti. Chin nation building cu Lai, Zo, Zomi, Khumi ti bantuk tribal dirhmun kha lonh i, Chin timi miphun ser kha a si. Cucu dothlengtu hna, miphun dawtu hna, ramkhel party le zatlang phu hna nih an izuam cuahmah liomi pakhat zong a si. Hi miphun sernak ca ah ramleng ral le ramchung ral ruang ah mi tampi nih an nunnak an pek hna. Chin ram inn le lo tampi zong a kaang fawn. Hi nation building sullam cu Senri Cazual ah voikhat ka ṭial cang ca ah hi capar ahcun nation building tuah tikah hlawh a tlingbikmi tuahning pawl theihternak, nation building a tuahmi miphun hna i an cawlcanghning, Chin ram nih zeitin kan i cawn awk a si timi kong kha tawite in ka hun langhter duh.

Nation Building Tuahning Aphunphun

Zei bantuk nation building dah hlawh a tling khun timi kong ah scholar pawl hmuhning aa dang cio. Mylonas E.Egbula nih cun nation building tuahnak ah hlawh a tling ngaimi cu biaknak religion lam hi a si, a ti. Nigeria ram cu religion sersiamnak in nation building an tuah i an hlawh a tling ngaingai tiah a langhter. Dzvimbo, King le Burde te pawl nih cun education hi nation building tuahnak ah a ṭha bik an ti ve. Education lei ṭhannak nih khuaruahnak, zatlang nun, sipuazi, technology, ramkhel le nunphung vialte kha a ṭhanter khawh e, an ti. Acheukhat nih cun ralkap ṭhawng ngeih bu in nation building tuah cu hlawh a tling bik, an ti ve. Cheukhat nih power hmang i top-down system in nation building tuah cu hlawh a tling an ti ve fawn. African ram cheukhat nih cun bottom up siloah local minung duhnak zulh in nation building cu hlawh a tling, an ti ve. Lantin America lei nih cun bawlung in nation building tuah hi hlawh a tling bik an ti ve. Hi vialte hi fianter ding ahcun ca a sau lai ca ah hi capar ahcun education in nation building kong ka hun langhter lai. Hihi cu foi te in tuah khawhmi a si ca ah kan ca ah ṭhat hnemnak a ngeih lai tiah ruahchannak ka ngei.

Education in Nation Building Tuah Hlawhtlin le Tlin Lonak

Education ti tikah sianginn ca cawnnak lawng kha chim duhmi si lo in zatlang ah siseh, biakinn ah siseh, mibuu he um thut ṭi tikah siseh nun khuasak bu in cawnnak vialte kha chim duhmi a si. Education in nation building tuah timi cu fim cawnnak le fim chimnak in miphun sersiamnak tiah a foinak in cun kan ti lai. Education in nation building hi hlawh a tling bik timi ruahnak hi chanthar ah a hung lar ngaimi ruahnak pakhat a si. State building timi ram sersiamnak zong ahhin education hi a ṭha fawn. Zei bantuk fim cawnnak nih dah nation building siloah state building cu hlawh a tlinter i, zei bantuk education nih dah hlawh a tlinter lo ti cu atanglei bantuk in kan zoh lai.

Pakhatnak, a pial sualmi siloah cawnpiaknak ṭha lo fim cawnpiaknak nih nation building le state building ahrawh timi kan zoh ṭi hna lai. Hihi catlang fianternak tette cu New York University ah professor a ṭuan i, political scientist a simi Elizabeth King nih Rwanda ram i, nation building kong hlathlainak a tuahmi result ah hmuh khawh a si. A hmuhmi tette cu Rwanda ram cu uktu hna nih miphun thleidannak hram sih in fim cawnnak (education) an rak tuah tikah an cawithlir deuhmi miphun Rwanda milu ah 14% hrawng a simi Tutsi miphun nih ram an uk. Cawithlir deuhmi miphun nih ram uknak ah adang miphun hna cung ah thleidannak, namnehnak a ngeih hna tikah ahnu ah ilungsi lonak a sem. Cu tikah Rwanda milu ah 85% a simi Hutu nih an celh ve ti lo ca ah dothlennak an tuah. 1962 ah Hutu nih ram a uk ve tikah Tutsi cung ah  lehrulcham an itim. Tutsi ṭhat lonak, thleidannak le namneh kha siangngakchia hna cawnmi cauk ah siseh, zatlang minung hna sin ah siseh an chimh hna. Cu cawnpiaknak ruang ah Hutu nih Tutsi huatnak kha mei alh in a alh. Tutsi zong nih Hutu nih cutin an thleidan le an namneh ruang ah Hutu cu an huat ve hna. Aphi chuah ah 1994 kum ah Hutu le Tutsi cu ni 100 chung miphun karlah ithahnak (genocide) an tuah i, sing 8 leng minung an thi, an cozah arawk, sing 20 nih ram an zaam tak.

Pahnihnak cu fim cawnnak ṭha nih nation building hlawh a tling ter timi kong kan langhter lai. Rwanda ram cu ramchung ral a dih tikah nation building model thar in miphun le ram an sersiam. Cu model thar cu an i ṭhat hnem ngai ca ah nihin tiang an ram cu ram ṭha ah a cang. An model thar cu phunthum in hmuh khawh a si. Pakhatnak cu Hutu e, Tutsi e, Twa e ti bantuk miphun min in thleidannak le namneh vialte a loh khawh nakhnga miphun min hman cozah nih an khap. Cu miphun min pathum aiawh ah Rwanda rammi “We Are Rwanda” timi kha an hman. Cu tikah aphi chuak ah Rwanda rammi ah pumkhat an si. Phundang in nation building theory in a biapibikmi common ground siloah national identity an ser khawh. Pahnihnak cu Sianginn ah huatnak, miphun thleidannak ti bantuk aa ṭialmi textbook, cawnpiaknak vialte an hlonh dih i, khuaruah khawhnak (critical thinking) hram a bunhmi fim cawnnak an ser. Cu tikah a palh le a dik kong ah rammi nih khuaruah khawhnak an  ngei i, anmah le midang kongah anmah lei ah hruhru nganga in an dir ti lo. Aphi chuak ah adik le dik lo in khuakhan lairelnak an ngei kho. Cun, adang model pakhat cu tlangrian ṭuan a si. Miphun hna karah huatnak, thleidannak vialte hloh i dawtnak le theihthiamnak a len khawh nakhnga thlakhat voikhat in cozah nih mipi cu tlangrian a tuan ter hna. Miphun aa dangmi kha a cawh hna tikah miphun aa dangmi karah pehtlaihnak, theihthiamnak, tliahchannak a sem. Hi bantuk model pawl ruang ah Rwanda ram cu common ground “Rwanda rammi” ah pakhat an si i, an tuanchuahmi cu nihin ahcun ram tampi nih an icawnmi thil pakhat a hung si.

Fimcawnnak ṭha nih nation building siloah state building ca ah hlawh tlinnak a chuahter timi fianternak ca ah South Korea nih hmanmi model kan zoh ve lai. South Korea le Japan nih nation building tuah tikah University hi biatak te in an ihmaithlak. South Korea cozah nih Seoul National University cu ṭha te in a sersiam ca ah hmun kip ah hi sianginn chuak minung hna cu an ram ca ah an ṭha hnem. Fianternak tette pakhat kan lak ahcun; Kum 1948 in 2008 karah zei sianginn chuak dah South Korea hluttaw ah itelbik ti ahcun Seoul National University in M.P 1,040 (27.2%), an si. Cucu sianginn pakhat dirhmun in a tam bik a si. Seoul National University chang ah Korea University nih M.P 357 (9.3%) in a zulh. South Korea cozah nih hin zalennak an hmuhkaa ah sianginn ṭha ngeih khawh nakhnga ca ah ramdang mi bawmhnak tampi an rak hal hna. Cu i an hmuhmi bawmhnak cu tam lak te in Seoul National University ahhin ahhin an hman. Hi kong he pehtlai in political scientist pakhat a simi Acemoglu timi pa nih zei ruang ah dah kokek sinak a rum deuhmi North Korea nakin South Korea cu a hung rum deuh i, ram ṭhancho deuh a si khawh timi kong kha hlathlainak a tuah i, a hmuhmi cu South Korea ram i, nation building tuahdan ruang ah a si ti hi, a ti. Fiang deuh in Acemoglu research vun keu ahcun North Korea nih hriamnam kong lawng an i hmaithlak lio ah South Korea nih cun institution ṭha an ser khawh ca ah nihin bantuk in an liangannak hi a si e, a ti. Phundang in Acemoglu nih institution ṭha ngeih hi nation building ca ah a biapi taktakmi a si ti kha a kan hmuhsakmi cu a si.

Biatlangkom

A cung lei i langhtermi nih a kan hmuhsakmi cu nation building tuahning lakah education in nation building tuahning kong a si. Atlangpi in kan hmuh khawhmi cu Rwanda cu education system an i palh ruang ah thihnak tilian nih a den hna. Rammi anmah le anmah an ithat i sing 8 leng an rak thi timi a si. Cucaah, kan fian khawhmi cu pialsual cawnpiaknak nih kan Chin ram i kan izuam cuahmahmi nation building a hrawh kho timi hi a si. Fiang deuh in tette lak in kan chim ahcun nihin Chin  ram ah kan buainak hram cu pipu hna i cawnpiak ṭha lo siloah a pial sualmi cawnpiaknak a simi cu Falam cu an ṭha lo, Hakha cu an ṭha lo, Mindat cu an ṭha lo, annih cu hnam an ngei  ti bantuk cawnpiaknak ruang ah a si ko. Hi nih hin thleidannak ahrin i, cu thleidannak cu a ṭhan tikah ilungsi lonak a chuak. Cu ilung si lonak nih cun ituk le ithahnak tiang a chuahter. Cucu nihin kan dirhmun a si. Cucaah, Chin timi ah pakhat kan si khawh nakhnga siloah kan nation building hlawh a tlin nakhnga ca ah Rwanda ram i, nation building model thar bantuk in township le pengtlang thleidan lonak, midang upatnak siloah dawtnak le tleihchannak ngeih kha kan herh. Cu ti si lo in, mah pengtlang, khua, khuakomh tbk lawng bak ṭanhnak i, adang kha a ṭha lo siloah ral ah ruah i huat ahcun Chin nation building tuahnak ah kan hlawh a tling lai lo. Cucaah, a ṭha mi cawnpiaknak ngeihding cu nihin Chin ram sersiamnak a herh ngaingaimi a si ko. Cucu biakinn in siseh, biasawng tlorhnak in siseh, phungchimnak in siseh, rawl ei pah in siseh, Facebook caṭialnak in siseh thawk cio hna usihlaw ti sawm bu in ka capar cu ka donghter….

Read More

Benedict Anderson tialmi "Imagined Communities" Cauk Review

Chapter 1, Introduction

Nationalism kongkau zoh tikah ahram ngaingai a um lo. Soviet Union te pawl hi Communism silaoh Socialism pawl defend an rak duh ruang ah ral an tho i, Germany (1953), Hungary (1956), Czechslovakia (1968), le Afaghanistan (1980) ram pawl hriamnam hmang in an rak luh hnawh hna. Khakha cu ukning phun communist kilkamh siloah pharh duh ruang deuh ah arak si. Sihmansehlaw, 1978-79 kar i China le Vietnam, Vietnam le Cambodia karlak dohnak siloah ituknak te pawl arak ummi hi ramkhel ukning pakhat a simi Marxist ruahnak keng communist an si ko bu ah an rak ido fawn. Khatin an rak rak dohnak kha nationalism kha an ramkhel ruahnak nakin a sang deuh ah an chiah ruang ah arak si. Vawleicung ahhin ram ca ah mi tampi cu kumchiar thih a si nain, liberal siloah communist ca ahhin mi an thi ngaingai lo. Cucaah, “nationalism is powerful while liberalism and communism are not,” a ti.

Cauk cawknak: https://www.amazon.co.uk/Imagined-Communities-Reflections-Origin-Nationalism/dp/0860913295

 UN ah member thar an um lengmang. An member thar pawl nih kannih cu “old nation” kan si nain pakhatkhat ruang ah kan ithen i atu ahcun kan ifon tthan ti bantuk khi an thawhpimi bia a si theo tawn. Sihmansehlaw, thuk deuh in kan zoh ahcun nationalism a si ah, nation asi ah, nationality a si ah zei hi dah zeitin a si timi kong siloah zeitin dah hi ruahnak vialte hi a sem timi kong ah a fiangmi a um lo. Anderson nih cun ho hmanh nih hi sullam hi fiang te in an hngal lo, a ti. Amah nih a langhtermi cu nationalism, nation, nationality cu

Nations are emotional and cultural phenomena, not concrete ones. [He also defined] nations as “an imagined political community_ and imagined as both inherently limited and sovereign. Like any group larger than a small village, a nation is “imagined” because most citizens will never meet one another face-to-face, and yet see themselves as being part of a “political community” that is like a family, with shared origins, mutual interests, and “a deep, horizontal comradeship.” The nation’s borders are seen as definitely limited and it is seen as the only legitimate authority within those borders “sovereign”. [p.6-7]

Nation hna cu lung duhnak hram le nunphung hram sih thilchuak an si, a tak in sersakmi thil an si lo. Nation cu mipa nih a lungchung ah hmanthlak in suaimi siloah ruahdamhmi a si tiah a ti. A um lo timi kha a chim duhmi si lo in tahchunhnak ah a chimmi cu khua ngan deuh ahcun mi vialte cu an itong kho hna lo. Abik in nation chung i a ummi minung hna cu hmaitonh in an i tong bal lo, asinain anmah le anmah kha “ramkhel bu-political community” chungtel khat ah an i ruat ko, imagine community an si, a ti.

Chapter 2, Cultural Roots

Nationalism timi cu Europe ram i biaknak lei hruainak nih ramkhel lei kong hnu a chit deuh ruang ah a chuak. Zabu 17 le 18 hrawng ah Minung khuaruahnak khawhnak philosphy movement Enlightenment a hung tthan sin in nationalism cu a hung karh ve. Mah hlan Middle Age hnu ahcun, biaknak aa dang tung nain holh aa khatmi minung hna kha tonnak siloah biaruahnak an rak ngei tawn. Cu bantuk holh le ca ihrawmnak nih cun ca namnak a hrin i, minung hna nih an tuanbia kongah zeitindah an rak nun i, zeidah an ihlawk ti bantuk ruahnak phun kha an ngei, “history as an endless chain of cause and effect,” a ti. Cu khuaruahnak nih cun “past, present le future” ah zeidah kan si kho lai ti bantuk ruahnak siloah tuaktannak kha a hrin. Biaknak nih Englightenment nih a hrinmi ruahnak cu decline a hun tuah hnu ahcun biaknak i ramkhel kongkau he pehtlai in a thil ti khawhnak kha a tla. Hi bantuk thil sining ruang ah Pathian nawl a si dih ko timi ruahnak nakin zeidah kan tuah ahcun zeidah kan si lai timi ruahnak an hun ruat hna. “People began thinking about history as an endless chain of cause- and-effect rather than as God’s will” tiah a tial. Hi bantuk ruang ah communities i tel tumnak hei ti, mipa kha Lord ah iser hei ti bantuk kha arak karh, a ti. Cutin nationalism ruahnak cu a hung karh ti kha a chim. Cun, nationalism kong novel tbk newpaper ah ttialmi a reltu minung hna kha ramri pakhat siloah hmun pakhat ah kan um ti bantuk ruahnak a ngeihter hna. Cucaah, Anderson nih “the newspaper is [a] cultural product” a ti. Phundang in cauk siloah newspaper ti bantuk ttialmi relnak in hmuh bal lo, tong bal lo si nain lungthin chung ah community kan um tti hna timi “imagine community” cu arak chuak, a ti.

Chapters 3 & 4

Chapter 3 ahcun Anderson nih hin cauk, le tadinca tbk print i mipi nih rel khawhnak nih hin mipi khuaruahnak kha zetin a kauhter ti a langhter. Print tuah i ca chuah phun cu “print capitalism” tiah a sak. Ca chuahnak in careltu kha idealogically influence tuahnak a um. 1500 hrawng i Protestant Reformation te pawl, siloah Latin holh cu holh dang nih a hun lan khawhnak (scholar le political pawl nih hman ti lo) te hna kha “print” thil ti khawhnak ruang ah a si, a ti. A chim duhmi cu print capitalism hi technology lei tthanchonak zong kha a sawh chih mi a si. Print thiamnak a hung lar tikah holh phun le ca phun a hung karh a ti. Chapter 4 ahcun nationalist movement kong a langhter. American ram i nationalist movement zoh tikah creole nih an hruai hna a ti. Creole timi cu Europeon hrin siloah cithlak a si tung nain European penmi colonies ram ah a ummi kha chim duhmi a si. Hi hna nih hi tin an hruai khawhnak cu anmah uktu hmanmi uknak ruang ah an holh an i khat ca ah le European Enlightment philosophy ruang ah a si tiah a ti. Hruaitu pawl cu educated an si hna, a ti. Aphi chuak ah colonial elite (dothlengtu) pawl nih European pawl hmanmi siangpahrang ukning chia ta in ramthar ah democratic republics ti bantuk an hung ser kho. Anderson nih zei ruang ah U.S.A cu a hung ngan i, Spain pennak cu a hung bit than ti kong ah a chimmi cu “bunched geography together” ruang a ti. Spanish empire uknak cu a kauh ve ca ah pehtonh ahar. Fiang deuh in a chim duhmi kherhhlai ahcun Spain cu an penmi hna kha an khua in (alang in) an uk hna. Cu ruang ah uknak kong ah communication a rak har. Uknak lei riantuantu hna cu Madrid tiang “khualtlawnnak” an tuah kho peng lo. Hi ruang ah Spanish penmi ram cu anmah te in sipuazi, newspaper system an ngei. Cu bantuk sinak nih cun Spain dohnak kha ahrin i, ahnu ahcun revolution an tuah cio i, independence ram ah an cang hna, a ti.

Chapter 5 & Chapter 6

Chapter 5 ahcun Anderson nih 1820 -1920 karlah Europe ram ah siangpahrang uknak pawl nationalist republics nih a hung tei duahmahnak kong a tial. Hiti teinak a chuahnak zong ahhin language hi abiapi tiah a ti. Ca an rak relnak nih anmah le anmah cu zattlang buu pakhat community tang ah an um ti bantuk ruahnak a ngeiter hna. Hi lio (1820-1920) hrawng cu U.S.A nih nationalism (build nation) kong cawlcanghnak a rak si diam hnu a si ca ah European tampi nih cun U.S.A hi an izoh chunh a ti. Mah bantuk sinak cu “piracy” tiah a hlawi. Chapter 6 ahcun, cu tin, nationalism kong ruahnak a hung lar tikah ram uktu, siangpahrang ti bantuk nih ralkap an ser tikah nationalism idea cu an hman ngaingai. Phundang in ram (state) sernak ah  nationalism ruahnak an hman cio hna.Tahchunhnak ah, Russia nih cun an ram chung i miphun hme (minority) pawl kha anmah ca le holh cawn awk ah an force hna. Thailand zong cucu phun in an ram chung i minority pawl cu an tuah ter ve hna.

Chapter 7, The Last Wave

Chapter 7 ahcun world war 2 hnu i African le Asia ram ah nationalism ruahnak a hung karhning kha a ttial. Anmah uktu colonies an dohning te hna, techonolgy a hung tthaning te hna, dothlenning tbk te hna kha a zoh i, an cawlcanghnak tampi kong he pehtlai in “ they became excellent revolutionaries, copying the strategies of earlier nationalists on other continents” a ti. Nain, copy tuah a si nain nation ser ti bal ahcun Europe bantuk in an ser lo, a ti. Tahchunhnak ah Indonesia cu miphun tampi an si nain nation pakhat an si kho ko, a ti. Hikaa ah nation a ti duhmi cu ram kha a si. France nih a penmi ram bal ahcun France nih sianginn hmang in ethnic le ethnic kha ral ah aa sarh hna tikah ahnu ah amah penmi ram cu ram hme tete ah an i chuah hna a ti.

Chapters 8, 9, 10 and 11

Nationalism le racism hi hmunkhat ah an kal tti theo tawn. Nain, nationalism ca ah “self-sacrificing love” a um a ti. A chim duhmi cu mipa nih a chungkhar a dawt bantuk in nationalism nih cun ram dawtnak a hrin ve timi kha a si. A langhtermi pakhat cu nationalism nih cun mithar kha ramchung rammi a si ding a cohlan khawh a ti. An holh le an ca a thiam ahcun nation mi an si kho ko a ti duhnak a si. Nain, racism nih cun thelidannak le namneh kha a ngeih i, fih a nung e, a ti. Anderson nih hin nationalism cu racism a chuahter lo nain racism nih cun midang hna nationalistic language hmang in thleidannak (racism) a tuah, a ti. Chapter 9 ahcun “piracy- ifir, i cawn” kong kha a hun sermon tthan. China, Vietnam le Cambodia nih cun Marxist revolution lio i rak aupi mi nationalism ruahnak tha lo kha na i cawn a ti. Nationalism ruahnak kha ramkhel phunglam siloah political ideologies nakin an i hmaithlak deuh, an duh deuh, a ti. Chapters 10 & 11. ahcun Conoly pennak tang ah a rak ummi ram pawl sinak pawl kha a langhter. A bikin Southeast Asia kong kha a biapi in a zoh tikah a hmuhmi cu colony uknak nih mi kha a tthen hna siloah uk ding ah national identity sernak kha a chuak a ti.

Read More

၂၂ကြိမ်မြောက် တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံ၏ လွတ်တော်ရွေးကောက်ပွဲကို လေ့လာခြင်း

Chan Bik Ceu
chanbikceu@gmail.com

နိဒါန်း

၂၀၂၄ခုနှစ် ဧပြီလ ၁၀ရက်နေ့တွင် ကျင်းပပြုလုပ်သော တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံ၏ ၂၂ကြိမ်မြောက် လွတ်တော်ရွေးကောက်ပွဲတွင် ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီမှ အပြတ်အသတ်အနိုင်ရရှိကြောင်း သတင်းတက်လာပါသည်။ ဤရွေးကောက်ပွဲတွင် မဲပေးနှုန်းသည် ၆၇% ရှိရာ ၁၉၉၂ နောက်ပိုင်း အများဆုံးမဲပေးနှုန်း ဖြစ်ပါသည်။ လွတ်တော်အမတ် စုစုပေါင်း (၃၀၀) နေရာအနက်  ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီ (더불어민주당) မှ ၁၇၅နေရာ (၅၈.၃၃%)၊ လက်ရှိ တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံ၏ သမ္မတပါတီဖြစ်တဲ့ ပြည်သူအာဏာပါတီ ( 국민의 힘 당)မှ ၁၀၈နေရာ (၃၆.၀၀%) နှင့် တခြားပါတီငယ်များမှ ၁၇မဲစီ အသီးသီး အနိုင်ရရှိကြောင်း အချက်အလက်များအရ တွေ့ရှိရပါသည်။ တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံတွင် လွတ်တော်ရွေးကောက်ပွဲကို ရွေးကောက်ပွဲ စနစ်နှစ်ခုဖြစ်တဲ့ နိုင်သူအားလုံးယူစနစ် (First Past the Post)ဖြင့် ဒေသအလိုက် (지역구) အတွက် အမတ် ၂၅၄ဦးနှင့် အချိုးကျစနစ် (비례대표- Proportional Representation) ဖြင့် ၄၆ဦးကို အသက် (၁၈)နှစ်အထက် ကိုရီးယားနိုင်ငံသူ/သားများမှ မဲ (၂) မဲ ဖြင့် ရွေးချယ်တင်မြောက်ကြတာ ဖြစ်ပါသည်။

ပုံ၁- ပါတီအလိုက်အနိုင်ရရှိမူ့

ရွေးကောက်ပွဲစနစ်အလိုက် ၂၂ကြီမ်မြောက် လွတ်တော်ရွေးကောက်ပွဲ ရလဒ်ကို ‌လေ့လာမည်ဆိုပါက ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီသည် FPTP စနစ်ဖြင့် ၂၅၄နေရာအနက် ၁၆၁နေရာ နှင့် PRစနစ်ဖြင့်  ၄၆နေရာအနက် ၁၄နေရာတွင် အနိုင်ရသလို၊ ပြည်သူအာဏာပါတီသည် FPTP စနစ်ဖြင့် ၉၀နေရာနှင့် PRစနစ်ဖြင့် ၁၈ နေရာတွင် အနိုင်ရပါသည်။ ဤရလဒ်ကြောင့် လက်ရှိသမ္မတပါတီသည် အပြတ်အသတ်ရှုံးနိမ့်ကြောင်းနှင့် လွတ်တော်တွင် ဒီမိုကရက်တီပါတီ၏ ဦးဆောင်မူ့ကို ခံယူရတော့မှာဖြစ်ပါသည်။ ဤကဲ့သို့သော အခြေအနေများကြောင့် တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံရေးသည် လွတ်တော်နှင့် အစိုးရအကြား ပြိုင်ဆိုင်မူ ပြင်းထန်လာဖွယ်ရှိပါသည်။ အဓိပ္ပယ်ကတော့ အရေးကြီးသည့်အဆိုများအတွက် သမ္မတနှင့် လွတ်တော်အကြား ညှိးနှိုင်းရေး သဘောတူညီချက် လိုအပ်မည့်အခြေအနေ ဖြစ်ပါသည်။ ထို့ကြောင့် ဒီ လေ့လာမူစာတမ်းတိုတွင် ၂၂ကြိမ်မြောက် လွတ်တော်ရွေးကောက်ပွဲတွင် ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီမှ အနိုင်ရရှိမူ့ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်မည့် နိုင်ငံရေး အခင်းအချင်းများကို အွန်လိုင်းက မှတ်တမ်းတစ်ချို့ကို အသုံးပြုကာ အောက်ပါအတိုင်း သုံးသပ်ရပါသည်။

 

ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီ၏ အနိုင်ရရှိမူ့နဲ့ ပက်သက်ပြီး သုံးသပ်ချက်

တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံတွင် သမ္မတသည် (၅)နှစ် သက်တမ်းအတွက် ပြည်သူများမှ တိုက်ရိုက်မဲဖြင့် ရွေးကောက်ပွဲတင်မြောက်ကြသည်။ သမ္မတရွေးကောက်ပွဲ ပြီးတဲ့နောက်နှစ်များတွင် (၄)နှစ်သက်တမ်းအတွက် လွတ်တော်အမတ်ရွေးကောက်ပွဲသည် ကျင်းပလျက်ရှိရာ ရှေ့ယခင်များတွင် သမ္မတရွေးကောက်ပွဲအနိုင်ရသူ၏ ပါတီသည် နောက်လွတ်တော်ရွေးကောက်ပွဲတွင် အနိုင်ရရှိမူ့ များပြားခဲ့‌သည်။ အချက်အလက်အရကြည့်လျှင် ၂၀၂၂ခုနှစ်တွင် ကျင်းပသော ၂၁ ကြိမ်မြောက် လွတ်တော်ရွေးကောက်ပွဲကို လေ့လာမည်ဆိုပါက ၂၀၁၇ခုနှစ်တွင် သမ္မတဖြစ်လာသူ သမ္မတ မွန်ဂျေအင်းပါတီဖြစ်တဲ့ ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီမှ လွတ်တော်အမတ်နေရာ  ၃၀၀အနက် ၁၈၀နေရာတွင် အပြတ်အသတ် အနိုင်ရရှိကြောင်းကို တွေ့ရှိရသည်။ သို့သော် ၂၂ကြိမ်လွတ်တော်ရွေးကောက်ပွဲတွင်မူ လက်ရှိသမ္မတပါတီ မဟုတ်သော ပြိုင်ဘက်ပါတီဖြစ်တဲ့ ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီမှ အပြတ်အသတ်အနိုင်ရရှိကြောင်း ထူးခြားစွာ တွေ့ရပါသည်။

ဤကဲ့သို့အခြေအနေများနဲ့ ပက်သက်ပြီး လက်ရှိ ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီခေါင်းဆောင်လည်းဖြစ်သူနှင့် ၂၀၂၂ခုနှစ်တွင် သမ္မတရွေးကောက်ပွဲတွင် လက်ရှိသမ္မတကို ၀.၇၃ရာခိုင်နှုန်းဖြင့် ရှုံးနိမ့်သူ အီဂျေမြောင်ကတော့ “ ပြည်သူတွေက ကျနော့်ကို ရွေးကောက်တင်မြောက်တာဟာ သမ္မတာယွန်းဆော့ယို အစိုးရကို စိန်ခေါ်ဖို့ အတွက် ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီသည် ပြည်သူများ၏ လူနေမူအဆင့်အတန်း မြှင့်တင်ရေး၊ လူနေမူအသိုင်းအဝိုင်း တည်ဆောက်ရေးနှင့် စီပွားရေး ပြည်လည် ကောင်းမွန်းလာရေးကို အဓိကထားကာ ကြိုးပမ်းသွားပါ့မယ်[i]” ဟု ဆိုပါသည်။ အင်းဟာတက္ကသိုလ်မှ နိုင်ငံရေးသိပ္ပံပါဆိုင်ရာ မောက္ခတစ်ဦးဖြစ်တဲ့ ကင်အုံကောင်ခ်က လက်ရှိဒီမိုကရက်ပါတီ၏ အပြတ်အသတ်အနိုင်ရရှိမူ့နဲ့ ပက်သက်၍ မှတ်ချက်ပေးရာတွင်, “ သမ္မတပါတီ (ပြည်သူအာဏာပါတီ) ကတော့ သတိပေးခြင်းခံနေရပေမယ့် သတိပေးမူ့ကို မဖြေရှင်းနိုင်တာကြောင့် ရှုံးနိမ့်သွားတာပါ” လို့ ဆိုပါသည်။ ဆက်လက်ပြီး သူက ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီကို ပြည်သူများမှ တင်မြောက်ခြင်း၏ အဓိပ္ပယ်သည် ပြည်သူများသည် ကိုရီးယားနိုင်ငံရေးတွင် အာဏာ အလေးညီမျှမူ့ (Power Balance)ကို လိုလားမူ့ ပြသတာဖြစ်ကြောင်းကို သုံးသပ်ပါသည်[ii]။

ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီမှ အပြတ်အသတ်အနိုင်ရရှိမူ့က ဘာကို သက်ရောက်စေမလဲ

တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံတွင် အမတ်ဦးရေ (၃၀၀) အတွက် တစ်ပါတီမှ ၁၅၁ဦး၊ ၁၈၀ဦးနှင့် ၂၀၀ ဦး အနိုင်ရလျှင် ဥပဒေအရ နိုင်ငံရေးလုပ်ပိုင်ခွင့် ခွဲပြားပါသည်။ ဤအမတ်ဦးရေအလိုက် လုပ်ပိုင်ခွင့်နဲ့ ပက်သက်ပြီး အချက် (၃)ချက်ဖြင့်  လေ့လာမည့်ဆိုပါက လက်ရှိဖွဲ့စည်းပုံဥပဒေအရ လွတ်တော်တွင် ပါတီတစ်ခုမှ အမတ် (၁၅၁)နေရာ အနိုင်ရပါက နိုင်ငံတော်၏ ဥပဒေ (အသေးစား) များ ပြဌာန်းနိုင်ခြင်းနှင့် အစိုးရ၏ ရာထူးကြီးနေရာများ (ဝန်ကြီးချုပ်၊ ရှေ့နေချုပ် စသည်သဖြင့်)အတွက် သမ္မတမှ တိုက်ရိုက်ခန့်အပ်မူ့ကို လွတ်တော်မှ ပျက်ချနိုင်ပါသည်။ အဓိပ္ပယ်ကတော့ လွတ်တော်တွင် သမ္မတမှ အစိုးရ၏ ကြီးလေးတဲ့ရာထူး ခန့်အပ်ကြောင်းတင်ပြမူ့ကို လွတ်တော်တွင် ထောက်ခံမူ ၁၅၁မဲ မရပါက ဥပဒေအရ တရားမဝင်ခြင်းကို ဆိုလိုပါသည်။ ထို့အပြင် သမ္မတနှင့် သူ့အစိုးရကို လွတ်တော်မှ စွပ်ဆွဲချက်တင်လိုလျှင် ၁၅၁မဲဖြင့် စွပ်စွဲချက်တင်နိုင်မှာ ဖြစ်ပါသည်။ ဒုတိယတချက်မှာ အကယ်၍ လွတ်တော်ရွေးကောက်ပွဲတွင် တစ်ပါတီမှ ၁၈၀ဦး အနိုင်ရရှိပါက ဘာတွေ ဖြစ်နိုင်သလဲဆိုတဲ့ အချက်လေ့လာမည်ဆိုပါက လွတ်တော်တွင် တစ်ပါတီမှ ၁၈၀နေရာ (ဝါ)_၁၈၀နေရာအထက် အနိုင်ရလျှင်၊ ကြီးလေးတဲ့ဥပဒေကြမ်းများကို လွတ်တော်တွင် တင်သွင်းကာ ပြဌာန်းခွင့်ရှိမှာ ဖြစ်ပါသည်။ ထို့အပြင့် fast track -  패스트트랙 လို့ခေါ်တဲ့ အမြန်လမ်းကြောင်းဖြင့် ဥပဒေပြဌာန်းခွင့်ကိုလည်း ရရှိမှာ ဖြစ်ပါသည်။ အဓိပ္ပယ်ကတော့ ၁၈၀မဲ မရသော အတိုက်အခံပါတီမှ ဥပဒေပြဌာန်းမူ့ကို နှေးကွယ်စေရန် “필리버스터- Filibuster” ကြိုးစားမူ့ကို ဖျက်ပယ်ခွင့်ကို ဦးဆောင်ပါတီမှ ပိုင်ဆိုင်ခွင့် ရှိသည်ဟူသည့် အချက်ဖြစ်သည်။

တတိယအချက်ဖြစ်တဲ့ လွတ်တော်တွင် အမတ်ဦးရေ  ၂၀၀ ကျော် တစ်ပါတီမှ အနိုင်ရလျှင် နိုင်ငံတော်၏ အာဏာအများအပြားသည် လွတ်တော်တွင် ရှိမည်သဘောဖြစ်သည်[iii]။ အဓိပ္ပယ်ကတော့ သမ္မတ၏ တောင်းဆိုပိုင်ခွင့် (ဗီတိုအာဏာ) ကို လွတ်တော်မှ ကြားဖြတ်နိုင်သလို၊ သမ္မတကို စွဲစွပ်ချက်တင်ခြင်းနှင့် သမ္မတာပါဝါကို ကို လွတ်တော်သို့ လွဲပြောင်းပေးခြင်း အာဏာများကို လွတ်တော်ကို ၂၀၀ နေရာ (ဝါ) ၂၀၀ အထက်နေရာဖြင့် ကြီးစိုးသော ပါတီမှ ပိုင်ဆိုင်မည့်သဘော ဖြစ်ပါသည်။ ထို့အပြင် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ ပြင်ဆင်ချက်ကိုလည်း လွတ်တော်တွင် အတည်ပြုနိုင်သလို၊ လွတ်တော်အမတ်များ ထုတ်ပယ်ခြင်းများကိုလည်း တစ်ပါတီမှာ လုပ်ဆောင်ခွင့် ရှိမှာဖြစ်ပါသည်။ ဤကဲ့သို့သော အခြေအနေများကြောင့် သမ္မတပါတီမဟုတ်သော ပါတီမှ လွတ်တော်ကို ကြီးစိုးတဲ့အခါတွင် ကြီးစိုးနှုန်းများလေလေ၊ လုပ်ပိုင်ခွင့်များလေလေဖြစ်သည်ကို ပထမအချက်အနေဖြင့် တွေ့ရှိရပါသည်။ ဒုတိယတစ်ချက်အနေနဲ့ လက်ရှိအခြေအနေတွင် ၂၂ကြီမ်မြောက် လွတ်တော်ရွေးကောက်ပွဲတွင် ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီမှာ အမတ် ၁၇၅ဦး အနိုင်ရရှိမူ့ကြောင့် လွတ်တော်သည် သမ္မတဦးဆောင်တဲ့ အစိုးရနှင့် “ညှိနှိုင်းရေးလမ်းစဥ်” ကို ကျင်းသုံးရမည့် အခြေအနေဖြစ်ပါသည်။ အစိုးရနှင့် လွတ်တော်အကြား ညှိနှိုင်းရေးကို အငြင်းအခုံအားကောင်းမူ့ကြောင့် တိုက်ရိုက်မလုပ်ဆောင်နိုင်ပါက ကြာခံအဖွဲ့ကို ဖွဲ့ကာ Party Government Consultative Meeting တွင် ညှိနှိုင်းရမှာ ဖြစ်ပါသည်။ ထို့ကြောင့် ဒီမိုကရက်တစ်၏ အနိုင်ရရှိမူ့သည် ကိုရီယားနိုင်ငံရေးကို သက်ရောက်မူ့ ကြီးကြီးမားမား ရှိစေမှာဖြစ်သည်ဟု သုံးသပ်နိုင်ပါသည်။

နယ်မြေအလိုက် အနိုင်ရရှိမူ့

ပုံ (၂)တွင် တွေ့ရှိသည့်အတိုင်း ၂၂ကြိမ်မြောက် လွတ်တော်ရွေးကောက်ပွဲတွင် ပါတီများအကြား အနိုင်ရမူ့သည် နယ်မြေအလိုက် ထူးခြားမူ့များစွာရှိကြောင်း တွေ့ရပါသည်။ အထူးသဖြင့် နိုင်ငံတော်၏ အရှေ့ဘက်ခြမ်းသည် ပြည်သူအာဏာပါတီဖြစ်တဲ့ အနီပါတီမှ အပြတ်အသတ် အနိုင်ရထားသလို့၊ ကျန်တစ်ဘက်ခြားသည်လည်း ဒီမိုကရက်တစ်ဖြစ်တဲ့ အပြာပါတီမှ အနိုင်ရထားပါသည်။ တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံ၏ မြေပုံအလိုက်ကြည့်ကာ ဆုံးဖြတ်မည့်ဆိုပါက အရှေ့ဒေသနှင့် အနောက်ဒေသသည် ပါတီရွေးချယ်ရာတွင် ဆန့်ကျင်ဘက်သဘောကို ရွေးချယ်ကြကြောင်းကို တွေ့ရှိရပါသည်။ ၁၇ခုသောပြည်နယ် (행정 구역)အလိုက် အနိုင်ရရှိမူ့ကို လေ့လာမည်ဆိုပါက 인천. 서울. 충남. 전북. 광주. 전남 제주 တွင် ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီမှ အနိုင်ရရှိထားသလို၊ 경기. 강원. 경복. 대구. 울산.경남. 부산 များမှာမူ ပြည်သူအာဏာပါတီမှ အနိုင်ရရှိပါသည်။ တခြား ပြည်နယ် (၃)ခုဖြစ်တဲ့ 충북. 세중. 대전 တွင် ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီမှာ မတိမ်းမယိမ်းအနိုင်ရကြောင်း တွေ့ရှိရပါသည်[iv]။

ပုံ ၂- ၁၇ခုသောပြည်နယ် (행정 구역)အလိုက် အနိုင်ရရှိမူ့ကို

            ၂၁ကြိမ်မြောက် လွတ်တော်ရွေးကောက်ပွဲရလဒ်နှင့် ၂၂ကြိမ်မြောက် ရွေးကောက်ပွဲကို နယ်မြေအလိုက် နှိုင်းယှဥ်ကြည့်မည်ဆိုပါက တူညီသည် အချက်တစ်ခု တွေ့ရှိရပါသည်။ ဤသည်မှာ ၂၁ကြိမ်မြောက် လွတ်တော်ရွေးကောက်ပွဲတွင် နိုင်ငံ၏ အ‌‌ရှေ့ဘက် (강원ဘက်) သည် အနီပါတီမှ လွမ်းမိုးခဲ့သလို၊ ၂၂ကြိမ်တွင်လည်း လွမ်းမို့ထားကြောင်း တွေ့ရှိရပါသည်။ ထို့နည်းတူ ၂၁ကြိမ်မြောက် လွတ်တော်ရွေးကောက်ပွဲတွင် အပြာများ လွမ်းမိုးရာ နိုင်ငံတော်၏ အနောက်ဘက်သည်လည်း ၂၂ကြိမ်မြောက် ရွေးကောက်ပွဲတွင် အပြာပါတီမှ လွမ်းမိုးကြောင်းကို တွေ့ရှိ ရပါသည်။ ဤကဲ့သို့သော အခြေအနေများကို နိုင်ငံရေးအတွေးအခေါ်နဲ့ ချိတ်ဆက်ကာ လေ့လာမည်ဆိုပါက ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီသည် လူအခွင့်အရေးကို အသာပေးသော လစ်ဗရယ်ပါတီဖြစ်သောကြောင့် ဤပါတီကို အနိုင်ပေးသော (ဝါ) မဲပေးသော နယ်မြေသည် လစ်ဗရယ်ဆန်သော နယ်ပယ်ဟု ယူဆနိုင်သလို၊ အနီများ အုပ်စိုးထားသော နယ်မြေများသည်လည်း ကိုရီးယားအမျိုးသားရေးကို ဦးစားပေးသောနယ်မြေများကို ယူဆနိုင်မည်ဟု သုံးသပ်မိပါသည်။ထိုကြောင့် အရှေ့ဘက်ပြည်နယ်များသည် မျိုးချစ်စိတ် ပြင်းထန်းသည့်ပြည်နယ်ဟု ယူဆနိုင်သလို၊ အနောက်ဘက်ပြည်နယ်များမှာမူ လူ့အခွင့်အရေးကို ပိုမိုအသာပေးသည် ပြည်နယ်ဟု ယူဆနိုင်မည်ဟု သုံးသပ်ရပါသည်။

နိဂုံး

၂၂ကြိမ်မြောက် လွတ်တော်ရွေးကောက်ပွဲတွင် ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီမှ အနိုင်ရခြင်းသည် လွတ်တော်သက်တမ်း နှစ်ခုကို ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီမှ အောင်မြင်နိုင်ခြင်းဖြစ်သည်။ ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီသည် ၂၁ကြိမ်မြောက် လွတ်တော်ရွေးကောက်ပွဲတွင် နေရာ ၃၀၀ အနက် ၁၈၀ နေရာကို အနိုင်ရကာ ပါတီ၏ အဓိကပြိုင်ဘက်ဖြစ်တဲ့ အနာဂတ်ပေါင်းစီရေးပါတီမှာမူ ၁၀၃နေရာသာ ရခဲ့ပါသည်။ ၂၁ကြိမ်မြောက်တွင် လွတ်တော်ရွေးကောက်ပွဲတွင် ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီမှ အနိုင်ရမူသည် ရွေးကောက်ပွဲမတိုင်ခင် ၂၀၁၄ခုနှစ်တွင် ကျင်းပသော သမ္မတရွေးကောက်ပွဲတွင် ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီမှ အနိုင်ရရှိမူ့ သက်ဆိုင်ကြောင်း သုံးသပ်ချက်များလည်း ရှိပါသည်။ မည့်သိုပင်ဖြစ်စေကာမူ ၂၁ကြီမ်မြောက်လွတ်တော်သက်တမ်း (၂၀၂၂ခုနှစ် မတိုင်ခင်) သည် သမ္မတပါတီမှ လွတ်တော်ကို ဦးဆောင်ခဲ့သောကြောင့် ကိုရီးယားနိုင်ငံရေးမြေပြင်တွင် ပါတီနှင့် နိုင်ငံသမားအကြား အငြင်းအခုံ နည်းပါးကာ နိုင်ငံရေး တည်ငြိမ်ခဲ့သည်။ သို့သော် ၂၂ကြိမ်မြောက် လွတ်တော်ရွေးကောက်ပွဲတွင် သမ္မတပါတီ မဟုတ်သည့်ပါတီမှ အနိုင်ရရှိသောကြောင့် လာမည့်နှစ်များတွင် ကိုရီးယားနိုင်ငံရေးသည် ၂၀၂၀-၂၀၂၄ထက် နိုင်ငံရေးအရ ငြင်းခုံမူ၊ အမြင်ကွဲလွဲမူ့များ ပေါ်လာနိုင်ပါသည်။

Kyung Hee University ၏ နိုင်ငံသိပ္ပံပဆိုင်ရာ ပါမောက္ခဖြစ်သူ Lim Seong Ho ၏ သုံးသပ်ချက်ကတော့ ကိုရီးယားနိုင်ငံသမိုင်းတွင် လွတ်တော်နှင့် အစိုးရအကြား မတူသည့်ပါတီနှစ်ခုမှ ဦးဆောင်လျှင် နှစ်ဖက်အကြား လုပ်ငန်းဆောင်ရွက်မူ့ အားနည်းစေသည်ဟု ဆိုသည်။ သူ၏ သုံးသပ်ချက်တွင် သမ္မတဟောင်း Roh Moo Hyun ၏ အစပိုင်း သမ္မတကာလတွင် လွတ်တော်တွင် သမ္မတပါတီမဟုတ်သည့် ပါတီမှ ကြီးစိုးခဲ့ခြင်းကြောင့် လွတ်တော်တွင် သမ္မတကို စွပ်စွဲချက်တင်ကာ သမ္မတမှ ယာယီတာဝန်မှ ရပ်နားခဲ့သည့် သာဓကရှိကြောင်း တွေ့ရပါသည်။ ဤကဲ့သို့သော သမိုင်းအထောက်အထားများနဲ့ လက်ရှိကိုရီးယားနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံရေးစနစ်ကို ချိတ်ဆက်ကာ သုံးသပ်မည့်ဆိုပါက သမ္မတပါတီနဲ့ လွတ်တော်ဦးဆောင်ပါတီ မတူညီမူ့သည် တဖတ်တွင် နိုင်ငံအငြင်းအခုံများ ပေါ်လာမှန် ဧကန်မုချဖြစ်ပေမယ့်၊ တဘက်တွင်မူ ဒီမိုကရေစီစနစ်၏ အကျိုးတရားဖြစ်တဲ့ တစ်ပါတီစနစ်၊ သမ္မတမှ စိတ်ကြိုက် လှုပ်မရအောင် နိုင်ငံတော်ကို အုပ်ချုပ်သည့်စနစ်မှ ပြည်သူများ ကင်းလွတ်မှာ ဖြစ်ပါသည်။ ဆိုလိုသည့် အဓိပ္ပယ်ကတော့ နိုင်ငံရေးမှာ တစ်ပါတီမှ ပြည်သူများအပေါ် အလွဲသုံးစားလုပ်ခြင်း အားနည်းလာမှာ ဖြစ်ပါသည်။ သို့သော် အစိုးရနှင့် လွတ်တော်အကြား ပြိုင်ဆိုင်မူ့က ပြည်သူများအတွက် ဘယ်အတိုင်းအတာထိ အကျိုးဖြစ်ထွန်းမလဲဆိုတာကိုမူ စောင့်ကြည့်ရအုံးမှာ ဖြစ်ပါသည်။

___ ပြီးပါပြီ____

 

                                            PDF ရလိုသူများအတွက် ဒေါင်းရန် နှိပ်ပါ

ဆလိုင်းချန်ဘိခ့်ကျဲအို
Seoul National University
Ph.D. in Political Science 
၂၀၂၄ခုနှစ် ဧပြီလ ၁၁ရက်နေ့

---

[i] The Guardian. South Korea PM Offers to resign after heavy defeat in parliamentary election.
https://www.theguardian.com/world/2024/apr/11/south-korea-elections-opposition-victory-democratic-party-president-yoon-suk-yeol?fbclid=IwAR2_VI3jpxS8w-sxtjwU3hJvzDN5djzQDqpy6Mb8YrtA8Q97q3hf_ZWxppU_aem_AbwVyZizOX2Qjw7JFIBokNSeN92_5wWX-mTRkTOloJr2sLXxzdtpf-WtoIW2Ego4_m-HtK_QsEyjibPinpX-lIHh

[ii] YTN News. 22대 총선 민주 '압승'·국민의힘 '참패'...이유는? https://m.ytn.co.kr/news_view.amp.php?param=0101_202404111125352166&fbclid=IwAR3P8s_oV41wMdnsfTrh7NWL-YbdBhvc8RUuIR0la80dNwEuwKCtqtaQE84_aem_AbxWBXNZFZmv3WIhZ5AwutaqPCGDQ_6kwjIcgJQ4ounVt-4Jg9Ka_A7uBZd2u-HLQ6x35q44Hy8TheFN-lAQdDLf

[iii] 서울신문. 151 석 땐 법안 통과, 180 석 땐 패스트트랙, 200석은 대통령 탄핵. 개헌가능.   https://www.seoul.co.kr/news/politics/national-assembly-election-2024/2024/04/08/20240408500206

 

[iv] 세계일보. 남북만이 아닌 동서로도 갈렸다”…22대 총선서도 지역주의 극명.
https://www.segye.com/newsView/20240411525327

Read More