Empower, Engage and Inspire

Nation Building Kong Iruah Tinak

Nation building le state building hi aa lo ngaimi le cawh a foi ngaimi an si. Nation building timi cu holh le ca tuanbia le biaknak ah zapi ihrawmmi si lo ah zaran ihrawmmi “common identity” siloah “national identity”...

၂၂ကြိမ်မြောက် တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံ၏ လွတ်တော်ရွေးကောက်ပွဲကို လေ့လာခြင်း

၂၀၂၄ခုနှစ် ဧပြီလ ၁၀ရက်နေ့တွင် ကျင်းပပြုလုပ်သော တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံ၏ ၂၂ကြိမ်မြောက် လွတ်တော်ရွေးကောက်ပွဲတွင် ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီမှ အပြတ်အသတ်အနိုင်ရရှိကြောင်း သတင်းတက်လာပါသည်။ ဤရွေးကောက်ပွဲတွင် မဲပေးနှုန်းသည် ၆၇% ရှိရာ ၁၉၉၂ နောက်ပိုင်း.....

ဆွစ်ဇာလန်နိုင်ငံ၏ ဖက်ဒရယ်ပြည်ထောင်စုအကြောင်း လေ့လာခြင်း

ဆွစ်ဇာလန်နိုင်ငံသည် ‌ရှေ့ယခင်သမိုင်းတွင် မဟာမိတ်များ စုဖွဲ့နေထိုင်တဲ့စနစ်ဖြစ်သော ကွန်ဖက်ဒရေးရှင်း (Confederation)စနစ်ကို အသုံးပြုသော နိုင်ငံတော် ဖြစ်ပါသည်၊ ထိုစနစ်မှတစ်ဆင့် ၁၈၄၈ခုနှစ်တွင်.....

စစ်ကောင်စီ ကျင်းပမည့် ရွေးကောက်ပွဲဟာ မြန်မာနိုင်ငံအတွက် အကျိုးဖြစ်နိုင်မလား?

မြန်မာနိုင်ငံ၏ ဗြိတိသျှမသိမ်းပိုက်မီ သမိုင်းနဲ့ ပက်သက်ပြီး မြန်မာနိုင်ငံသားများအကြား အမြင်မတူညီမူ့ များစွာ ရှိသော်လည်း ယနေ့မြန်မာနိုင်ငံတော်သည် ၁၉၄၇ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၂ရက်နေ့တွင် ချုပ်ဆိုသော ပင်လုံစာချုပ်မှ ဆင်းသက်လာသည်ကိုမူ အများစုက.....

Benedict Anderson tialmi "Imagined Communities" Cauk Review

Nationalism kongkau zoh tikah ahram ngaingai a um lo. Soviet Union te pawl hi Communism silaoh Socialism pawl defend an rak duh ruang ah ral an tho i, Germany (1953), Hungary (1956), Czechslovakia (1968), le Afaghanistan (1980) ram pawl hriamnam hmang in an.....

Friday, January 15, 2021

ဒီမိုကရေစီ အခြေခံစံနှုန်းများနှင့် ဒီမိုကရေစီစနစ် မရှင်သန် (ပြိုလဲ)နိုင်တဲ့ အဓိကအကြောင်းအရင်များ

ဒီမိုကရေစီဆိုတဲ့ ဝေါဟာရက ဂရိစကားလုံးတွေဖြစ်တဲ့ (Demos – Kratos) စကားလုံးကနေ ဆင်းသက်လာတာ ဖြစ်ပါတယ်။ Demos ဆိုတာ ပြည်သူလူထု ဖြစ်ပြီ၊ Kratosကတော့ အုပ်ချုပ်ခြင်းဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ပေါင်းစပ်လိုက်ရင် ဒီမိုကရေဆိုတာက ပြည်လူထုရဲ့ အုပ်ချုပ်ခြင်းဆိုတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီမိုကရေစီဟာ တိုက်ရိုက်ဒီမိုကရေစီနှင် ကိုယ်စားပြုဒီမိုကရေစီ ဆိုပြိး နှစ်ခု ရှိပါတယ်၊ နိုင်ငံတော်တော်များကတော့ ကိုယ်စားပြု ဒီမိုကရေစီစနစ်ကို ကျင့်သုံးလျက် ရှိကြပါတယ်။ ယခုလက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ကျင့်သုံးနေတဲ့စနစ်ဟာလည်း ကိုယ်စားပြုဒီမိုကရေစီစနစ် ဖြစ်ပါတယ်။

 အောက်မှာ ဒီမိုကရေစီရဲ့ အခြေခံစံနှုန်းကို တင်ပြပါတယ်။

  • အရွယ်ရောက်တဲ့ နိုင်ငံသားတိုင်း လူမျိုးဘာသာ မရွေး၊ ကျား/မ မဲပေးပိုင်ခွင့်ရှိခြင်း။
  • နိုင်ငံသားတိုင်း ရွေးကောက်ပွဲမှာ ပါဝင်ပြီး ရွေးချယ်ပိုင်ခံခွင့် ရှိခြင်း။
  • နိုင်ငံရေးပါတီနဲ့ လူမူရေးအသင်းအဖွဲ့ကို လွတ်လပ်စွာ ဖွဲ့စည်းထူထောင်နိုင်ခြင်း။
  • သတင်းမီဒီယာကို အသုံးပြုပြီး လွတ်လပ်စွာ ထုတ်ဖော်ပြောဆို ရေးသားခွင့်၊ သတင်းဖြန့်ခွင့်၊ သတင်းရယူခွင့် ရှိခြင်း။
  • အစိုးရ၊ ကိုယ်စားလှယ်၊ သမတ၊ ဝန်ကြီးမှားကို ဝေဖန်ထောက်ပြပိုင်ခွင့် ရှိခြင်း။
  • လွတ်လပ်စွာ ယုံကြည်ကိုးကွယ်ခွင့်၊ ငြိမ်းချမ်းစွာ စုဝေးခွင့်နဲ့ စီတန်းလှည့်လည်ခွင့် ရှိခြင်း။
  • လွတ်လပ်တရားမျှတသော ‌ရွေးကောက်ပွဲတွေကို ပုံမှန် ကျင်းပခြင်း။
  • အစိုးရဟာ ရွေးချယ်တင်မြှောက်ခံရသူ ဖြစ်ခြင်း။
  • တရားဥပဒေရှေ့မှာ နိုင်ငသားတိုင်း တန်းတူဖြစ်ခြင်း။
  • နိုင်ငံအာဏာဟာ ပြည်သူတွေဆီကနေ ဆင်းသက်တာ ဖြစ်တာကြောင်း ရွေးချယ်မခံသော နိုင်ငံရေးသမား၊ ခေါင်းဆောင်က အထူးအာဏာကို ကိုင်စွဲပြီ ဝင်ရောက်စွဲဖက်ခြင်း မရှိခြင်း။
  • နိုင်ငံသား အခွင့်အရေးကို ဥပဒေအရ အာမခံချက် ပေးထားခြင်း။  


ဒီမိုကရေစီစနစ် မရှင်သန် (ပြိုလဲ)နိုင်တဲ့ အဓိကအကြောင်းအရင်များ

နိုင်ငံစနစ်သစ်တစ်ခုဟာ နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံမှာ အလွယ်တကူ မပေါက်ဖွားနိုင်သလို ရှင်လည်း မရှင်သန်နိုင်ဘူး။ ဒီမိုကရေစနစ်လည်း အဲ့ဒီလိုအတိုင်းပါပဲ။ ဒီမှာ ဖော်ပြချင်တာက ဘာကြောင့် ဒီမိုကရေစီစနစ် မဖြစ်တာလဲနှင့် ဒီမိုကရေ မရှင်သန်နိုင်ခြင်းအကြောင်းတွေ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါတွေကတော့.....

  • ခေါင်းဆောင်ကောင်း ရွေးချယ်နိုင်ဖို့ လုံလောက်တဲ့ အသိဥာဏ်၊ ပညာပြည်သူတွေမှာ မရှိခြင်း။
  • နိုင်ငံသားရဲ့ အခွင့်အရေး၊ ရပိုင်ခွင့်ကို စိတ်မဝင်စားခြင်း။
  • နိုင်ငံရေးကို အလေးမထားခြင်း။
  • ရွေးကောက်ပွဲတွေမှာ နိုင်ငံသားပါဝင်မူ နည်းပါးခြင်း။
  • ဒီမိုကရေ ဖြစ်တည်မူနှင့် တန်ဖိုးကို ယုံယုံကြည်ကြည် အကောင်အထည်ဖော်ပေးမယ် ခေါင်းဆောင် မရှိခြင်း။
  • စစ်တပ်က နိုင်ငံရေးမှာ အလွန်အမင်း ဝင်ရောက်ပက်သက်ခြင်း။
  • လူမျိုးစွဲ၊ဘာသာစွဲ၊ ဒေသစွဲ စိတ်ဓာတ် ကြီးမားလွန်းခြင်း။
  • ခေါင်းဆောင်ပိုင်းမှာ အာဏာအလွဲသုံးစားလုပ်ပြီး မတရာဖိနှိပ်ထားခြင်း။
  • ရွေးကောက်ခံများကို တာဝန်ကျေပွလာအောင်နဲ့ တာဝန်ကျေအောင် ဖိအားမပေးနိုင်၊ မလုပ်နိုင်ခြင်း။

KEM (Burma). 2014. Voter Education


Share:

Wednesday, January 13, 2021

Secularism: Secular State ah Biaknak Dirhmun Zohnak

 


Introduction

Nihin Myanmar ram ah secular state in democracy hrihhram hmang in federal kan ser lai ti hi timhmi a si. Secular state timi cu biaknak hram pakhat bunh in sermi ram a si lomi kha a si. Secularism in a rak rami a si. Secularism timi cu biaknak he pehtlaihnak a ngei lomi tinak a si. Fiang deuh in chim ahcun cozah pakhat kha biaknak cung ah aa hngat lai lo timi sullam a si. Soceity chung ah biaknak tampi an um i, cu biaknak hna cu state nih tlukruanak a pek hna tinak kha a siAhlei in biaknak pakhat kha cozah nih cawihler a si lo tinak a chim duhmi cu a si. Nihin ram tampi cu secular state an si hna. US le France le Turkey i secular state an sining hi zoh tikah phun hnih in chim khawh a si. US cu “passive secularism” an si i, public ah thlacamnak te hna a onh ve. Sihmansehlaw, France le Turkey ahcun “assertive secularism” an hman ca ah public ah biaknak pakhat hmang in aukhuan kha an khamh. Turkey ram ahcun Muslim pa ngakchia nih i chinh tawnmi Muslim hmelchunhnak luchin kha public ah chin lo ding an kham. Nihin Myanmar ram ah tuah cuahmi peace process ah secular state kong cu fiang te in an ial. NCA Chapter 1, (e) ah atanglei bantuk in an ial.

“Establish a secular state based on the principle of the separation of religion and
state in order to avoid abuse of religion for political interests.”

Hi bantuk a si ca ah secular state kong he pehtlai in zei bantuk ruahnak dah a rak um i, secular state a si ahcun biaknak ah zei bantuk a um kho tbk kong ka rak ṭial lai.


Secularism Hrihhram

Nitlaklei ram ah secularism a chuahnak kong ah Copson nih cun tihin a rak chim, “Roman Catholic Church nih ramkhel ah nawl a ngeihnak kha hrawhpiaknak nih state le church adangdang te um ternak (separation of church) kha a hrin” tiah a rak ti.  Catholic nih political ah nawl a ngeihnak zor ter kha revolution pakhat cu a rak si, an ti. US le France ram cu ahmasabik secular state an si, Turkey zong ah “Islam cu Turkey i state religion” a timi cu 1928 ah an hnawn. Gandhi nih 1927 India ram ca i a chunmang cu tihin arak chim.
“Biaknak vialte rian ṭuan ti, tluk ruanding” ti a rak si. 1949 kum Gandi cu Hindu nationalist nih a thah hnu ah Indian Constitution ah “secularism” an sinak kha an telh. 1976 ah tling deuh an bet1. Secularism biafang bal hi cu 1851 ah George Holyoke nih a rak hmannak in hman a si, an ti. Holyoke nih a fianhmi Secularism cu atanglei bantuk in a si.

Secularism is not an argument against Christianity, it is one independent of it. It does not question the pretensions of Christianity; it advances others. Secularism does not say there is no light or guidance elsewhere, but maintains that there is light and guidance in secular truth, whose conditions and sanctions exist independently, and act forever. Secular knowledge is manifestly that kind of knowledge which is founded in this life, which relates to the conduct of this life, conduces to the welfare of this life, and is capable of being tested by the experience of this life2. 

 

Secularism le Democracy Aa Tlaihning

Democracy ah sovereignty, freedom, liberty, equality, hi a bia ngaimi an si. Society cu mi pakhatkhat fonh in sermi mibuu umnak a si tikah zatlang nun a nuam khawh nakhnga ah aherhmi cu freedom, liberty, equality hna hi an si. Cu ruang ah democracy le secularism cu ground level a simi society ah an rak i tong ti khawh a si. Society pakhat nuam khawh nakhnga biaknak pakhat lawng nan biak lai ti ahcun an duh lo tikah a buai kho. Cu ruang ah cozah nih democracy nih a ngeihmi biaknak kong ah pumpak kha freedom, liberty, equality a pek hna herh. U Nuh nih 1961 ah Buddhist biaknak cu Myanmar ram i state religion ah a thanh ruang ah Myanmar ram ah Khrihfa le adang Muslim, Hindu tbk thleidannak a rak um ruang ah buainak fakpi a chuak. Hi ruang KIO cu ralhrang an rak tho phah. 

Khrifa tampi nih Jesuh nih a rak chimmi, “Then give to Caesar what is Caesar’s, and to God what is God’s.” ruang ah biaknak cu biaknak a si i, uknak cu uknak a si tiah a
cohlangmi zong an rak karh
3
.


Secular regimes phun 5
Scholar tampi nih secular regimes cu phun nga in an ṭhen. Aliefendiolu nih cun atanglei bantuk in alanghter.

  1. Secular governments: Ram pumpi nawl ngeihnak cu ram pakhat ta a si i, pathian pakhatkhat ta a si lo Ahlan theocratic regime chan ahcun ram pumpi nawl ngeihnak cu pathian pakhatkhat sinah a rak um. Eg, Ottoman Empire chan ahcun cozah doh cu pathian doh he aa khat.
  2.  Religion le State Danter:  Biaknak nih cozah hna hnawhter lo. Zulhphung le phungphai kha biaknak pakhatkhat hram bunh in ser lo kha a si.
  3.  Secular regimes cu religion kip sinah neutral a si: Ram pakhat nih biaknak pakhat kha cawi in state religion ti bantuk thanh a um lo. Siloah, biaknak pakhatkhat cozah nih thapek hlei in kilvennak a tuah lo. Minung tampi nih an biakmi cio kha phung tang ah tlukruannak a pek. Fiang deuh in chim ahcun biaknak ah equality a um.
  4.  Education ah secular phun hman a si: Sianginn ah biaknak hramh bunh in ca chimh a si lo. Science le logic tu hman a si.
  5.  Secular regime cu pluralism ah hram aa bunh: Cozah nih biaknak vialte le an biakning vialte kah respect a pek.


Secular State ahcun Religion ca ah zeidah a hlawk lai?

Freedom of religious a um
Zalong te in biak khawhnak a um lai. A duhmi nih Khrihfa ah an i thial kho lai. A duhmi nih Buddhist ah an i thial  kho lai. Biakinn sak a duhmi nih an sa kho lai. Pura le Palin tuah duhmi nih a tuah kho lai.

Buddhist tanhhlei, Khrihfa namneh a um lai lo. Khrihfa tanh hlei Muslim nam neh a um lai lo. An i khat dih lai. Cozah nih biaknak pakhat kha financial support a pe lai lo. Biana ah, Than Shwe chan natalah cu cozah nih financial support a rak pek. Khrihfa cu biakinn saknak hman biaknak min in an rak pe lo. Kha bantuk kha secular state ahcun a um ti lai lo.

Sianginn ah biaknak pakhat cawisannak ah an biakning cawn a um lai lo. Myanmar ca cawnning ah saya/ma te room ah an rak luh tikah kut te tuah in Buddhist nunzia rak tuah ter a si.  Kha bantuk kha secular state kan si cun a um ti lai lo. Biaknak sianginn a si lomi ahcun biaknak he aa pehtlaimi nunning hman ter a si lai lo. Saya/ma nih biaknak pakhatkhat hmang in class thawk hlan thlacamnak a tuah lai lo. Biaknak sianginn a si lo ahcun biaknak pakhat sianginn ah cawisan kha secular state nih a duh lo5.  

Biadonghnak
Secularism kong chim tikah mi tampi nih biaknak a dohmi phung an chim tiah an ruah. Secularism cu atheism timi pathian um lo timi phung ah an rel. Hi bantuk cu secularism a thei lomi sin in hmuh khawhmi an si. Aluancia kum zabu kum 2/3 in kan zoh  ahcun secular state pawl cu secularism ruang ah secular state a si lomi nakin an rak ṭhang deuh. Eg, Arabia, Indonesia cu kokek an rum ko nain an than a nuar6. Nihin vawleicung ram tampi kan zoh tikah secularism an cohlan i, biaknak ah zalennak, duhmi biak khawhnak an co cang7Secular State list zoh . Cucu democracy ram tang ah a um hrim aherh. Aruang cu democracy freedom, liberty le equality a duhmi a si ca ah a si. Communism i a concept cu “mi rum le mi sifak i dannak um lo in ram ser,” kha a rak si. Thil tampi cu zapi nih i hrawmmi an hung si. Cu bantuk ruang ah Communist ram zong ah secular state hi a hung lar ve. Kan Myanmar ram zong secular state in serding ramkhel hruaitu hna nih an duh. Cu an duhmi theih khawh nakhnga cawnpiaknak a ken kip ah an tuah. Acheukhat nih secularism cu an cohlang lo. Burmese nationalist cheukhat hrim nih cun Burmese nationalism cu Burmese nunphung le Buddhist kilven kha a si tiah a ti (DVB Debate: Nationlism). Hi bantuk in Khrihfa cheukhat zong nih secularism cu an duh ve lo. Hi bantuk cu nitlaklei ram nih an rak tawn balmi bantuk kha a si. Cucaah, hi ca ah ka ṭial hnawhchan cu secularism based in kan ram kan ser cun biaknak ca ah siseh, pumpak ca ah siseh, ram ca ah siseh a ṭha lai ti kha a si.

___
Ref:

  1. Steven Conn 2018. " Review: Secularism: Politics, Religion, and Freedom by Andrew Copson". Accessed on https://origins.osu.edu/review/secularism-past-and-future
  2. Holyoake, G. J. (1872). The Reasoner. Holyoake. p. 100
  3. Marka 12:17
  4. Aliefendiolu, 2001:75-76).
  5. American Civil Liberties Union, Your Right to Religious Freedom. Accessed on https://www.aclu.org/other/your-right-religious-freedom?fbclid=IwAR0nChcy2rjMlajr_BqHNJWSiZmlWAO5iTvHL_NioPdab3M-orOXFFE8Lmw 
  6. IPL, Advantage of Secularism
    Accessed on : https://www.ipl.org/essay/Advantages-Of-Secularism-FKHMC36CE86
  7.   World Population Review, “Secular Countries 2020” Accessed on https://worldpopulationreview.com/country-rankings/secular-countries?fbclid=IwAR0zvDakBa9sKOqBI_EGJ-Tjf5pCp8XS0iaaGLeYgYod8yFEtLcs-h9TkCg) . 
Share:

Saturday, January 09, 2021

South Korea nih Myanmar ram cu Zei Zoh In Zeitin Arak Bawmh?

Introduction

South Korea nih Myanmar a bawmhning (ODA) cu nikhat hnu nikhat  a ṭhang chin. South Korea nih Myanmar a bawmhning cu soft power le realism theory kha a hman. Myanmar ram a bawmh thawng in amah ca ah benefit zong kha a tuak ve. Nihin i a tuahmi lakah 2011 ah thawkmi Seamaul Undong cu thil ṭha tam ngai a chuahpi ti, a si. South Korea nih ramdang ram a bawmh dan cu foreign aidWestern lei model he zong aa lo. Japan ram i ramdang bawmhning a tuahning he tam ngai aa lo tiah an ti. Mi cheukhat nih cun , "South Korea seems to have followed the past path of Japan in foreign aid", tiah an ti. Myanmar ram chung ah a bawmhning cu ODA le FDI tin phun hnih in an ṭhen. FDI bawmhnak Myanmar ram chung ah a pek zat hi SEA ram hna lak ah Vietnam dih in a tambik pahnihnak a si. ODA in 1991 in 2016 tiang Myanmar an bawmhmi (disbursement an tuahmi) hi US$ 222.25million, 2011 in 2015 tiang ah US$ 104.54 million, 2011 in 2016 ah US$ 682.74million an si. Myanmar le South Korea pehtlaihnak kan zoh ahcun consular relations an ngeih cu 1961 ah a rak si i, diplomatic relations an ngeih cu 1975 thawk in a rak si. South Korea nih ODA in Myanmar a bawmhnak cu amah i self -interest pathum ruang ah a si; the North Korean issue, China le Japan i zuam duhnak le domestic politics hna ruang ah a si. Hi capar ahcun  South Korea ramchung politics ah Myanmar- ODA nih zei ṭluk in impact a tuahmi timi le zeitin in a bawmh timi kong ka rak ṭial lai (ODA cu President a rak hruai).


1. North Korea kong ah Myanmar Bawmh

South Korea cozah nih aa zuammi lakah North Korea i denuclearization le Korean ram khat i fun ding hi a si. Hi bantuk aa zuammi hmuh khawh nakhnga ODA i a hman. North Korea kong he pehtlai in South Korea nih ASEAN ram pawl sin in thazaang peknak or support hmuh a duh. Sihmansehlaw, UN human rights kongkau ruang ah Myanmar ram ah South Korea cawlcanghnak cu duhning tluk in Vietnam, Mongolia le Laos ram hna i an cawlcanghning bantuk in a cawl kho lo. Cun, Myanmar cu North Korea ram he thil a kuami lakah top ten ah arak i tel ruang ah arak si ve. Tc, 2007 ah US$ 301,000 zat North Korea nih Myanmar ram ah thil an kuat. Thein Sein zong nih South Korea President Lee Myung Bak he an i ton lio ah North Korea thilri tampi kan hman tiah a chim. Cun, UN report zong ah Myanmar ram cu nihin tiang ah North Korea in thil an lak tiah a um.

Myanmar ram sifaknak cu North Korea ram i sifaknak he aa lawh ca ah Myanmar ram bawmh cu nikhatkhat i Korean i funh (One Korea) tik i sermi ram ca ah "rehearsal" khan a si ko tiah a timi zong an um. Western ram tampi nih Myanmar ram innkaa an phihkhar lio hmanh ODA cu Myanmar ram chung ah rian arak ṭuan ko tin, Annual Report 1994 nih atanglei bantuk in a chim.

"Socialist ram Myanmar ram cu ram tampi nih phih kharnak a tong ko nain nihin i ralkap cozah nih hin democracy lei ṭhialnak an i zuam duahmah ti cu constitution an tuahmi ah alang. Myanmar cozah nih South Korea cozah sinah bawmhnak an hal"

Kim Dea-jung chan ahcun human rights kongkau ruang ah Myanmar he an i pehtlaining cu hnulei ah a kir. Roh Moo hyun cozah chan ah a zual chin, economic sanction te pawl a hung chuak. Sinain, South Korea ca ah Myanmar a biapinak cu North Korea thazaang derter ding ah a si ṭhiam.

Tuluk le Japan he I zuamnak

US dih in ASEAN ram hna hi South Korea nih investment tuah a duhbiknak pahnihnak a si. Amah South Korea hrim hi ASEAN ram ah export a tuahbik pa nga arak si i, FDI in ASEAN ram 10 ah 2018 ah investment an tuah zat hi US$ 58.33billion a si tiah an thanh. Nikhat hnu nikhat hi a rank a kai fawn. Myanmar ram zoh ahcun China cu 1988 in nihin tiang Myanmar ram chung ah investment a tuahbik a si. 1988 in 2017 tiang  US$ 19.90 billion a hman. Japan nih 2013 ah Myanmar leiba US$ 3.7 billion a ngaih thiam leng ah project tampi in a bawmh rih fawn. Cu lak ah South Korea nih a bawmhmi cu US$ 130 million  lawng arak si. 2013 hnu in South Korea nih a bawmhning a karh. Biana ah, Incheon International Airport Corpoaration kha Hanthawaddy International Airpot sak ter, ruahnak pek le, Infrastructure, transportation kong te hna ah hung bawmh chin. Park Quen Hye chan ah South Korea FDI a rak ṭhat lem lo ca ah Myanmar ram sin in hmuh ṭhanding a miat a fian deuh ding lawng an rak ruah. Cu ruang ah Myanmar ram nih South Korea cozah cung ah biahalnak tampi an rak ngei. South Korea i Myanmar ram chung i investment a tuahmi zat cu Japan le China he tahchunh ahcun a tlawm ngaingai ti hmuh khawh a si.

Domestic Politics and Political Scandal

2009 ah Lee Myung Bak nih "New Asia Initiative" timi  Asia ram he pehtlai ningcang thar ahung thanh. ASEAN nih ASEAN-Korea Investment Agreement an thut bantuk in ASEAN - Korea Trade in Goods Agreement le ASEAN-South Korea Free Trade Area min an rak thut. 2015 i Seoul cozah nih ASEAN ah an bawmhmi zat cu US$ 400 million a rak si. ASEAN ram in 7,000 trainees an rak auh leng ah 10,000 South Korea volunteers pawl cu ASEAN ram ah rian an rak ṭuan. 2011 ah Saemaul Undong zong UDA tang in an rak tuak. 2016 ah rian ṭuan ṭi ding min thutnak tete zong an rak ngei. Cu lakah Myanmar's National Comprehensive Development Plan 2011-30 aa tel bantuk in Country Partership Strategy 2016-20,Economic Policy of the Union of Myanmar 2016 ti bantuk arak i tel. Moon Jae in chan ahcun  Myanmar ram i ODA cu tlawmpal te an dorh deuhnak a ruang cu 2016 i a rak ummi political scandal ruang ah arak si. Sinain 2018 ah Saemaul Undong ODA ca ah budget an karh. Media nih an chim ning ahcun Moon cozah nih budget karh ding an lung an i letnak cu ASEAN-ROK Summit ah Suh Kyi le Moon Jea In tonnak an ngeih hnu in a si, an ti. 

Conclusion

Hi capar nih cun South Korea nih Myanmar ram i an tuahmi ODA kong ah an ram chung political factor nih zei tluk in influence a tuah timi kha a si. A cung ah kan hmuh bantuk in pakhatnak ah North Korea factor kong he pehtlai in Myanmar  ram ODA cu a cawlcangh timi a si. Pahnihnak cu South Korea ca ah Japan le China he zuam in Myanmar ram ah an ODA tuah hi a har timi hmuh khawh a si. Pathumnak, South Korea ramchung politics kong ahcun Lee Myung Bak le Park chan i Myanmar ram pehtlainak cu a theipar a ṭhami an tampi. ODA policy cu President a tuahmi a si. An pahnih an tuahmi lak ah Saemaul Undong ODA le K-town project in Myanmar ti bantuk aa tel. Hi capar ah fiang te in kan hmuh khawhmi cu South Korea nih amah security ca le economic ca ah Myanmar ah ODA a tuah ti hi a si.

___ 

Ref:
Hyo-Sook Kim . Number 3, December 2018. "The Political Drivers of South Korea's Official Development Assistance to Myanmar". Contemporary Southeast Asia: A Journal of International and Strategic Affairs, Volume 40, pp. 475-502 (Article)

Share:

Search