Dohmi cu Nawlmi ah Thlen lo Ding: Lairam Sersiamnak ah Laimi Pekchannak A Biapi Hringhran.

MAH a bawmtu Korea Company ngan POSCO (kehlei inn sang) he hmanthlak. Sandah piah hnawhtawnmi company an si.

    Pangpar nih par caan an ngei. Zaan muihnak a dih tikah chun ceunak nih vawleicung a thlen. Cu bantuk in thil sining zul in minung zong kan rak i thleng ve. Chun le zaan ah kan i dang i, kum le khua nih kan muisam a thlen. Thlennak tampi kan ton tikah kan tar i, kan thi. Hi bantuk thlennak ah thlen a thiammi cu zaran nakin an rak ṭhangcho deuh. Mi pakhat nih a ṭhahnemmi ṭhlennak a tuah cun a tefa ca ah rumnak siloah fimnak ro a roh tak khawh hna. Ram hruaitu pakhat zong nih thlennak hmang in ram ṭha a ser khawh ve. Cucaah, America founding father pawl nih tihin phungtluk an rak ser. "Kan vawlei cu techin fapar sin in kan i hlanmi a si. Kan pek ṭhan tik hna ah kanmah kan comi nakin a ṭha deuh in kan pek aherh" ti a si. Hi bantuk khuaruahnak ruang ah nihin America cu vawleicung ram ṭhawng bik pakhat a hung si. Hi capar ahcun vawleicung ram thlengtu hna i pekchannak, Lairam dothlennak thazaang a rak dertertu muru le nihin rallokap nih ahmanmi thluak/ngian kha ṭial a si.

Gandhi nih a rak nunpi mi cu "nem dai te in duh lonak langhternak nih teinak a kan pek lai" ti kha arak si. Amah nih a rak dohmi cu vawleicung ah dongni a ngei lai lo tiah an rak ruah balmi Mirang uknak a rak si. Hi lio Mirang le India an ram um dan, ralkap um dan, phaisa an ngeihmi zoh tikah Mirang cu Vui arak lo i, India cu pithlung va arak lo, an rak i thlau tuk. Nain, ral hi lungthin in rak doh a si ca ah Gandhi nih meithal pakhat hmanh puah lo in Mirang uknak cu a rak tei ko, zalennak a lakpi bak ko hna. Phundang in, CDM in India nih zalennak an rak hmuh. Hihi hruaitu ṭha nih an rak tuahmi thlennak kha ka chim duhmi a si. Gandhi cu voi 4 tiang Mirang nih thong an rak thlak balmi pa a si. A hawile tampi, India rammi tampi thah an ton a rak hmutu zong a rak si.

Jesuh Khrih pek kan sinak cu "Zungzal nunnak kan ngeih khawh nakhnga" arak si. Cucu Pathian nih kan ca i arak tuakmi khuakhannak a rak si. Jesuh cu a nun lio ah dirhmun fek in a rak nung. Satan nih an tuk forh caan siseh, Rome ralkap nih an tlaih lai zaan ah siseh minung a sinak in vailam cung thlai ding cu arak ṭih tuk ve ko. Sihmansehlaw, a ṭhawnnak hmang in tei arak i tim lem lo. Minung kan ca ah ṭhlennak ṭha a rak duh tukmi a pa nawl a rak ngaih ca ah a si. A tuanbia nih a kan cawnpiakmi cu tinhmi mission pakhat hi pekchannak fak aherh timi sullam a si. Jesuh cu kan ca ah a nunnak in thlennak a kan phorhmi a si. Thah arak tongmi kan khamhtu a rak si.

Mandela timi South Africa President (1994-1999) nih an ram ca ah a rak duhmi cu "rammi tluk ruannak, dinfelnak" arak si. Amah cu South Africa ram ah vunrang nih vunnak an neknak, vunnak thleidan an sinak, a dik lomi biaceihnak tbk a rak doh ruang ah kum 27 thong a rak tla. A lung a dong lo, a hawile tampi an rak thi, a hawile tampi zong thong an tla ve. Nain, aa tinhmi ah fek te in a rak dir ca ah ahnu ahcun President tiang a si. An ram ca ah a roh takmi thil cu tlukruannak ummi, thleidannak um lomi ram South Africa ram kha a si. Atu ahcun South Africa ram cu vawleicung ram ṭha pakhat ah a hung si ve cang i, vawleicung GDP a sangbik ram 34nak a hung um kho. Amah cu tlukruannak ca ah ceunak bantuk a si.

Lairam tuanbia kan zoh tikah 1917 kum October 30 ah, Laimi tampi nih Sakta khua ah an rak khaanmi Mirang dohding ningcang cu Sakta khua ah Saya a rak ṭuanmi pakhat nih Mirang sinah a thli te in arak phuan. Biathli vialte arak i nawnnok dih ca ah Lai ral an thawh tikah sungnak le thihnak tampi a rak chuak ve. Pu Hrang Nawl hruaimi Lai ralkap nih 1965 March 5 zing i, Hakha rak lak khawh lo zong kha Hrang Nawl i a hawikom pakhat (an ralkap si lomi) nih an i timh vialte Kawl palik sinah a rak phuan hna ca ah a si. Palik pawl an i relh lo lio ah kan tuk lai i, Hakha kan lak an rak timi chunmang cu Laipa pakhat nih a rak phuan ruang te ah an rak sung. Hi bantuk tuanbia tete hi kan rak ngei. Nihin ah Myanmar ram chung a ṭhawng bik hriamtlai cu Wah an si. Wa cu an lung aa rual, miphun tlawm te an si nain an ram le an miphun nih aherhmi ca ah biatak te in pekchannak an tuah. Cu ruang ah, Myanmar ram rallokap uknak tang te ah amah te in uknak nawl a ngeimi a hung si.

Ka chim duhmi bia cu mah hihi a si. Pakhatnak, Lairam thlen ṭha in kan ṭhlen khawh ding ahcun dinfelnak le pekchannak fek kha ahmasa ah aherh timi kha vawleicung thlennak zoh chih in langhter ka duhmi a si. Pahnihnak cu Laitlang kan dothlennak hi zei ruang ah sunghnak a chuah lengmang timi kong hi a si. Dalan tete an rak um lengmang ruang ah arak si kan ti khawh, lung i ngit lo kha kan ca ah ṭih a nung bikmi a si. Tutan zong ah, Hakha ah biaknak upa cheukhat nih rallokap lei kap deuh ṭang in ca an hung chuah. Eih-cazin taing ding le Hakha khuachung ah CDF nih MAH ralkap kah lo ding/hrial ding ti a si. Hihi ruah tikah dothlennak a muru a simi MAH hrawh i, a thiang i a tharmi uknak phung federal democracy thlennak ca ah don khaantu pakhat a si. Zei ca ti ahcun, Civil Disobedience Movement timi cu cozah/coup/uknak tha lo tuahsermi kha mipi nih doh i, cozah rian a ṭuan khawh lo ding i timh kha a si. Cucu CDM cu biaknak upa cheukhat hna nih phundang in an hnor khi a si. Fiang deuh le fak deuh kan chim ahcun Lai tuanbia i, Laimi dothlennak a rak hrawhtu Minung pa 2 zia bantuk kha a si ko. Nain, cu ti i, biaknak upa nih an tuahmi hi an duh ruang ah si lo in rallokap raap nih a fawih hna ca ah a si tiah ka ruat.

    Rallkap nih an hman tawnmi strategy pawl hi Japan nih colony an tuah lio i an hmanmi “seisakhu” rak timi Mirang holh in “three all” (kill all, burn all, destroy all) le Mirang nih kan ram a uk lio i a hmanmi "divide and rule" aa cawh. Cucu tihin alang. Four cuts policy le divide and rule tin a si. Anmah a dotu hriamtlai ralkap thazaang der an duh ca ah an tuahmi a si. An hlawh a tlinh khawh nakhnga uknak an lak fatin siloah policy tha lo sermi rammi nih an doh fatin, rammi kha tei an i zuam. Ahmasa bik ah, duh lonak aumi daihternak ah phung ning lo in hriamnam an hman. Rammi nih hriam in an doh ve tik hna ah rallokap nih biaknak upa le community upa kha a hman hna. Aruang cu Myanmar ram society structure cu biaknak nih influence a tuahtukmi a si. Biaknak upa nih an chim ahcun an ngaih lai siloah, a kan dohtu pawl thazang a der ter ti an ruat. Citani ah, rammi hremnak kha an telh chih, Mi an tlaihmi kha biaknak upa nih thong inn in an chuah khawh ding rallokap nih raap chiah in an i zuam hmasa. Afoinak in hman an duhmi biaknak upa kha rammi nih an i bochan ding lam an ser. Cu tikah biaknak upa cu rammi nih an fale an naule tlaih an ton tikah an nawl hna, an ṭah hnawh hna. Cu ti a si tikah, a phi chuak cu rallokap nih nawl an ngaihnak a sang chin.Cu tikah, Biaknak upa nih phung lo in thongthlak a tongmi ca ah an nawl ahcun dohmi cu nawlmi ah an i chuah. Cucaah, tutan ahcun cheukhat biaknak kan pa le zong nih tuanbia zoh in le rammi zong nih dothlennak ca ah ruat in nawl duh bak lo in um khawhnak khi hei si kho sehlaw cu dothlennak cu a ṭhawng deuh ko hnga. Nain, cucu ahar ngaimi pekchannak a si ko lai, a foimi a si lo ko lai. Atu hi rallokap mi teinak kuat/raap chung ah kan lut cang. Cheukhat biaknak upa nih an nawl hna tikah rallokap nih give and take theory kha an hman__ Naite thawng ka theihmi ahcun minung pakhat ah sing 8/9 pek ahcun kan chuah lai, an ti. Cucaah, hei si kho sehlaw cu dohmi cu nawlmi ah a rank kai ter lo in kan um khawh ahcun kan dothlennak ca ah a ṭhahnem ngai ko hnga..
---
Hakha ah biaknak upa cheukhat hruaimi i an thawngtheih cung ka saduhthah ka rak ṭialmi a si. An cathanh hmuh khawh ding ah ka rak tar chih. Yellow color cu ceih atong ngami point tete an si.

Ralrin Thawngthanhnak

     Hakha khua um nule pa ule nau hna- atu hrawng cu khua chung kahdohnak ruangah thinphang thlalau in kan um i mah inn hmanh ah it ngam loin a himdeuhnak chungkhat hawikom sin ah a riakmi kan tam ngaingai cang. Cu lawng siloin zanttim ah innkip milu chek le mi cheukhat tlaih in an kan luhhnawh tik ah kan thin a phang chinchin. Cucaah hi kong he pehtlai in kan pastorte nih kap hnih tuanvo ngeitu hna he ton biaruahnak ngeih hnu ah a tanglei bantukin thawng kan in thanh hna.

1. CDF cu zapi himnak a ruatmi le zapi caah riantuanmi an si bantukin khuachung ah I
   kahdohnak cu a si khawh chung in hrial le zapi harnak phakter loding an kan zuampiak lai.kahdohnak cu a si khawh chung in hrial le zapi harnak phakter loding an kan zuampiak lai.
2.  SAC ralkap nih khuachung i kahdohnak thok hmasa loding le zapi tlerhkhonhnak, a herh lo ah meithal puahnak tuah lo ding in i chimhchawnh a si caah thinphangtuk le lautuk in um lo ding.
3.  SAC ralkap nih innkip ah vah in chungkhar cazin an chek tik ah tihlo tein innka hunpiak i chungkhar milu cazin (အိမ်ထောင်စုစာရင်း) hmuhsak ding. Chungkhar minung le sualnak ngeilo mi an tlaih hna ahcun a tanglei HCMF Tawlrelphu tuanvo ngeitu sinah thawng thanh colh ding.
   a)
   b)
   c)
4. Sang dang le midang inn ah nan va riah a si ahcun chungkhar milu cazin(အိမ်ထောင်စုစာရင်း) le NRC Card (မှတ်ပုံတင်ကတ်) i ken ding.
5. Khua dang in Hakha ah a rak i dormi hna nih chungkhar milu cazin (အိမ်ထောင်စုစာရင်း) ken pin ah pengkulh uknak zung (မြို့နယ်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးရုံး) ah khualtlung cazin (khualtlung cazin (ဧည့်စာရင်း) pek ding.
6. Khua dang in siseh Hakha khuachung in siseh Ralhrial le Ralzaam Zohkhenhnak Camp (IDPs Camp) ah um a duhmi hna nih Chin Christian University (CCU) le Chin Christian Fellowship (CCF) i camp tuanvo ngeitu sinah pehtlaih in i dor khawh a si cang.
   a)
   b)
   c)
7. Inn le lo kan zamtaak tikah mithalo le ral pawl caah caan tha a si i inn le thilri a him lo chinchin caah Hakha khua chuahtaak in khuate lei kalding cu i timh rih loding in kan in sawm fawn hna.

    Pathian nih khuami pumpak le kan khuapi kan kilven piak hram ko seh.

Public Relation Team

___________

 10/3/2021 (Sunday)