Ram ukning system thlen hi democracy a feh cangnak ram ah a phanmi dictatorship Myanmar tang i arak um balmi Laimi nih zeitluk in ahar i, democracy ram i phung le phai zulh arak har kha kan theih ko lai_ cu ti a rak harnak cu ukning system aa dannak ah kan phak ruang ah a si. Atang ka langhter duhmi ram cheukhat ah democracy an si hnu ah zei ruang ah an democracy a rawh ṭhan i, dictatorship ah an kir ṭhan ti kong a si lai.
1. Ṭhancho lo ruang ah democracy a ṭil
kho: Tangka lei GDP, export le import , rammi pumpak income ti bantuk lawng si lo in mipi khuaruahning level,
living standard, education hmunhma ah sianginn kaimi rate kai, mifim tampi
chuah. A foinak in kan chim ahcun hikaa i development cu minung nunnak ca ah
basic in aherhmi nakin ṭhancho kha ti duhmi a si. Hi bantuk ṭhanchonak a um lo
tikah democracy backsliding (democracy rawhnak) a chuak. Tc, Africa ram hna cu
democracy third wave (1974-1995) lio ah ram 43 nih democratization an rak tuah
nain nihin ahcun nihin tiang ram 11 lawng democracy ram an si.
2. Ramkhel le Minung: Ruling party
bantuk in opposite party kha a ṭhawn aherh. Opposite party nih pressure a pek
khawh kha aherhmi cu a si. Opposite party a ṭhawn lo cun ram cu democracy a
chuah ahar. Mino le zatlang mibu nih ramkhel ah tampi an i tel tuk kha aherh
fawn. Ramkhel kong he pehtlai in khuaruah khawhnak zong rammi nih ngeih aherh.
Democracy kha an duh taktakmi a si le si lo zong an i fian aherh fawn. Opposite
party a ṭhawn le mipi nih ramkhel ah telning rate a ṭhawn ahcun democracy cu
hmuh khawh a si. Tc, South Korea, Taiwan, USA, Germany.
3. International Politics le
Pressure: Democracy si khawhnak ah international politics hi a biapi ngaimi
pakhat a hung si ve. Biana ah, South Korea ahcun Chun do-hwan nih 1980 ah uknak
a lak nain US nih a rak tlerh! Cu ruang ah 1987 ah free and fair election a
chuak. Hihi cu super power ram nih ram ṭhawng
lo kha pressure a pek i a ṭhlentermi model kha a si. Fiang deuh in chim ahcun,
a ṭhawng ngaimi "A" nih a der
bakmi "D" kha , "Khengtawl tuah" tiah a fial i,
"D" nih kheng ka tawl i, "Ä" nawl ka ngaih cun ngaih lonak
in a ṭha deuh lai tiah a ruah ca ah a ṭawl bantuk kha a si ko.
________
The Chan
0 comments:
Post a Comment